مقابله با هیجانات

رابطۀ کنترل اعصاب با نحوۀ سخن گفتن 

اوّلین جایی که عواطف انسان را دچار مشکل می کند و به دنبال آن روابط انسان هم بحرانی می شود، نحوۀ سخن است.

امام علی (علیه السّلام)  می فرمایند :

 (( یکی از علّت های عدم تبعیّت و عدم پیروی

 مرد یا زن در منزل،

 مدیر در محیط کار،

 کشاورز در مزرعه،

 کاسب در معامله و ...

 آن است که شخص در سخن گفتن، مهارت ندارد.)).

امیرالمومنین علی ( علیه السّلام) می فرمایند:

 (( کم گوئی و خلاصه گویی در آغاز گفتگو، مهارت است.))

 زیرا نم‍ی دانیم بحث به کجا کشیده می شود. البته باید توجّه داشت که نباید از خانم ها انتظار کم گوئی داشت؛ چون آنها برای تربیت فرزند نیازمند جمله های طولانی هستند.

 و هر فرزندی تا سه سالگی باید ۳۵۰۰ واژه را ذخیره کند و بهترین کسی که این کلمات را می گوید مادر است . لذا کسانی که فرزند دارند، مخصوصاً از شیر خوارگی تا ۶سالگی باید بگذارند خانم ها بیشتر صحبت کنند. 

 دوّمین راه رسیدن به این ویژگیها مفید گوئی است؛

 یعنی سخن گفتن در ارتباط با نیازمندی های زمان . 

  هروقت عادت کردیم درباره مردم سخن نگوئیم به تدریج آرامش را به خود بر گردانده ایم.

لازمۀ آرام و مفید سخن گفتن، کنترل اعصاب است.

برای کنترل اعصاب چه باید کرد؟ 

امام رضا(علیه السلام)می فرمایند:

(( برخی ازمسائل عاطفی دست شما نیست. که این مسائل دو قسم اند؛

۱- یا خدا باید آنها را ایجاد کند. ۲- یا از طریق جسم ایجاد می شود.

برای تحصیل آن چیزی که باید خدا بدهد:

 الف- شبها هنگام خواب تسبیحات حضرت زهرا(علیهاالسلام)  را با این نیّت که خدا به شما عنایت داشته باشد بگوئید.

 ب-  حتماً موقع خوردن یا آشامیدن (بسم الله الرحمن الرحیم) بگوئید وبه فرزندان هم بیاموزید.

 ج- هر وقت از پدر و مادر یاد می شود برای آمرزش آنها بگوئید (لا اله الا الله) تا آنها هم برای شما دعا کنند.

 د- مناجات خمس عشر امام سجاد (علیه السلام) را تلاوت کنید بطوری که معانی اش را بفهمید.

و امّا در مورد چیزهایی که باید از طریق جسم ایجاد شود:

۱- بین غذا آب ننوشید تا عواطفتان متزلزل نشود و در هنگام گفتگو دچار مشکل نشود.

۲- هر چند وقت یک بار چشمهایتان را به آسمان یا آب یا هر چیز آبی رنگ، صورتی، سبز یشمی بیندازید یا به چهرۀ مؤمنی که در حال ذکر است، نگاه کنید تا به آرامش برسید.

در روان شناسی بحثی است درباره رنگ ها و اثر آن بر مشیمّیۀ چشم و اثر مشیمیه بر غدد و هورمون های آن؛ مشیمیه از طریق سیستم انتقال دهندۀ عصب مستقیم بر مغز اثر می گذارد و کارتکس گویای مغز بر غدد اثر گذاشته  و غدد هورمونی را ترشح می کنند که روی زبان آرامش بوجود می آورد .

۳-  در محیط کار منزل و لباسها از رنگ های قرمز تنها یا قهوه ای تنها کمتر استفاده کنید.

۴- شستن انگشت ها که در آرامش عصبی موثر است،

 مخصوصاً آقایان و خانمهایی که از بیرون وارد خانه می شوند، این کار را انجام دهند .

اگر دقّت کنید بین انگشت پا گاهی بو می گیرد وبرای رفع آن باید :

یا چند بارحنا بزنید. یا با تاید بشوئید تا زبر شود. یا بر خاکی که آفتاب بر آن تابیده پا برهنه راه بروید.

۵- حتماً قبل از طلوع آفتاب صبحانه بخورید.

۶- هنگام طلوع و غروب آفتاب و وقت اذان نخوابید.

۷- افرادی که تازه به سن بلوغ رسیده اند اگر جای گرم بخوابند، چون جسم و غددشان با محیط هماهنگ نیست، تسلط بر خویشتن ندارند. هنگام سن بلوغ اگر دمای محیط خواب بیش از ۲۵ درجه باشد مشکل ایجاد می کند.

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) آمده که بعد از جدا سازی فرزندان از ۳ سالگی از پدر و مادر و خواهر و برادر می فرمایند: پوشش (ملحفه) نباید باعث گرمای زیاد شود، چون بچّه ها عصبی مزاج می شوند.

عدم رعایت این مسائل باعث مشکلات عصبی دیگر برای جوانان می شود از جمله:

۱- تیر کشیدن شقیقه. ۲- سوزش بالای معده.  ۳- تیر کشیدن کتف و بازوی چپ.

 امام باقر (علیه السلام) نیز می فرمایند:(( برای عصبانی نشدن در طول روز شبها هنگام خواب پاهایتان را از پوشش (ملحفه) بیرون بگذارید.))

۸-  یکی دیگر از راههای آرام گویی و مقابله با هیجانات، زیاد جویدن غذا می باشد.

زیرا با این کار غدۀ لوزالمعده، انسولین را درست ترشح می کند و غدۀ تیروئید و پاراتیروئید درست عمل می کنند و موجب تسلط بر عواطف می شود.

۹- خنده با قهقهه نباید باشد.  زیرا تا ۱۴ روز حالت نیمه افسردگی ایجاد می کند.

 پیامبر صلی الله علیه وآله می فرمایند:

(( خنده با قهقهه مذموم است. و تبسّم جزء صفات افراد خوش اخلاق است.))

تحقیق مفصلی در باره تمرکز و آرامش در ژاپن صورت گرفته که آنها برای آرامش از ورزش یوگا استفاده می کنند. امّا ارتوپدها پیرامون مضرّات آن بر کمر و... هشدار داده اند.

 لذا بعد از چهارده سال تحقیق به این مطلب رسیده اند که یک دقیقه خنده با تبسّم ۴۵ برابر یوگا آرامش تولید می کند.

پیامبر صلی الله علیه وآله : (تبسم کنید و هنگام صحبت با یکدیگر با تبسّم سخن بگوئید.)

  کسی که یکبار مقابل همسر خود عصبانی شود، ده روز از طول عمر مفید او کاسته می شود .

آن وقت می گویند چرا طول عمر کمتر شده و سکته ها زیاد؟

 دلیلش ضعف اخلاقی است نه مشکلات مالی..

منبع: استاد دکتر رضا علی کرمی/ مهارتهای زندگی/ مسجد اعظم قم /1اسفند84.