حق سالاری

نقش وفاداری و تعهد زوجین

 و آثار آن در زندگی

 زندگی را برای سلامت و خیر آغاز می کنیم. حال سؤال این جاست که کلید این خیر در  چیست؟ در زندگی مشترک هر چقدر طرف مقابل را بیشتر بپذیریم تعهد ما نسبت به او بیشتر می شود. و هر چه تعهد بیشتر شود آثار و برکات آن تعهد مشهودتر می شود.

اگر بخواهیم تعریف جامع و کاملی از ایمان به دست آوریم باید به قرآن رجوع کنیم. بر طبق قرآن ایمان به مجموعه احکام، تعهدات و وظایفی گفته میشود که باید به آن عمل کنیم و البته در قالب قواعد و اصولی است که باید در زندگی به آن پرداخته شود. در تعریف اخلاقی نیز باید گفت؛ اخلاق به مجموعه اصل و قواعدی گفته می شود که بین عمل و ایمانی که نسبت به یک جریان وجود دارد ارتباط برقرار می کند. هر چقدر زن و مرد نسبت به اصول، عقاید و تعهدات آشناتر باشند خیر در زندگی آنان رو به تکامل بیشتری است.

طبق آمار گفته شده معمولاً در همان شش، هفت ماه اول کم کم احترام ها به کنار می روند و به تصور این که چون همسر هستند و یکی اند تعارف را کنار می گذارند، ولی تعهدات، احترام ها و... تعارف نیستند.

خداوند در نهاد انسان صفاتی از خود به ودیعه گذاشته که هیچ کس حتی همسر حق توهین به آن - صفات الهی و شخصیت انسان – را ندارد.
خداوند در آیه 30 سوره بقره می فرماید: به یاد آر آنگاه که پروردگار، فرشتگان را فرمود من در زمین خلیفه ای (از بشر) خواهم گماشت... خداوند به ملائک، زمین، آسمان و همه مخلوقاتش خطاب می کند انسان خلیفه من بر روی زمین است. با استفاده این آیه می توان گفت: تمام مسایلی که برای خدا محترم است برای انسان هم محترم است. کرامتی که برای انسان در واقع احترامی است که برای خداست به همین دلیل است که آبروی انسان از حرمت کعبه بالاتر است.
همچنین خداوند در جای دیگر می فرماید: ما از روح خود در آن دمیدیم و به ملائک فرمان داده شد که او را سجده کنند. لذا هیچ کس حق ندارد خود و اطرافیان خود را کم ارزش بداند و یا بی احترامی کند.

هر انسانی این توانایی را دارد که عروج و نزول ملائک و حتی سجده آنها را بر خویش ببیند البته با این شرط که به نکاتی که در اول بحث به آن اشاره شد – ایمان ، عمل، اخلاق – عمل کند، که البته ضعف در هر کدام آنها این توانایی را از انسان می گیرد.
اگر به خویشتن خویش برگردیم و حقیقت خود را درک کنیم می توانیم این موقعیت را داشته باشیم. در حقیقت انسان یک موجود استثنایی و کاملاً مشخص در نظر خداوند است.

از ابوحمزه ثمالی مطلبی در بحارالانوار ص 380 ج 66 آمده بدین شرح که من با دو گوش خودم از حضرت باقر شنیدم که می فرمایند اگر 4 چیز در انسان وجود داشته باشد ایمانش او را یاری می کند و گناهانش از او پاک می شود و خدا در حالی که از او خشنود است ملاقاتش می کند و اگر از سر تا نوک پای این شخص گناه باشد بخاطر اینکه او را دوست دارد آنها را می بخشد و چون گناهش را بخشیده زندگی بر او آسان می شود و برکات خداوند بر او نازل می شود.
1- وفا کردن به پیمانی که برای خدا و عهده خودش قرار داده
2- راستگویی 
3- شرم و حیا
4- خوش اخلاقی با خانواده اش

در سوره مؤمنون آیه 8 و سوره معارج آیه 33، زمانی که صفات مؤمنان را می فرماید از جمله به پایبندی به تعهدات زندگیشان و وفادار بودن به همسرشان اشاره می نماید. در سوره بقره آیه 177 نیز کسی را نیکوکار می داند که به عهد خود وفادار بماند و در سوره اسراء آیه 34، از تعهدات و وعده ها در روز قیامت سؤال می شود.

 
امیر مؤمنان علی(ع) در سفینه البحار ج 2 ص 375/6 می فرماید وفای به عهد از نشانه های تدین است اگر زنی یا شوهری به همدیگر وفادار نبودند بدانید تدین ندارد عبادت او قبول نیست.
رسول اکرم(ص) در بحار ج 72 ص 96 می فرمایند کسی که پایبند پیمان خود نباشد دین ندارد.

یکی از مسایل مهم دینداری که در قرآن از آن بسیار یاد شده وفای به عهد است، عهد به خدا، عهد به خود و عهد به همسر. این سه باید در کنار یکدیگر قرار گیرد. ما نمی توانیم نسبت به تعهدات که بر عهده داریم بی توجه باشیم. این بحث عقیدتی مسأله است و از  جنبه های اخلاقی – اجتماعی، اخلاقی – عقیدتی باید به آن توجه کرد.
امیر مؤمنان علی(ع) در جایی در مورد آثار بی وفایی می فرمایند: کسی که به گفته هایش در مقابل همسرش پشت کند به تدریج برای همسرش قابل اعتماد نیست.

 
یکی از راه های حفظ اعتماد حفظ وفاداری است.
امام علی(ع) در نهج البلاغه خطبه 41 به گونه ای ظریف می فرمایند: بعضی ها این نوع عهد شکنی را زیرکی می دانند،(و معتقدند حرفی را بزن ولی نسبت به آن بی تفاوت باش) وفاداری با صداقت توأم است، عادل باشید، من سپری نگهدارنده تر از آن – صداقت – نمی شناسم، اگر کسی که بداند که بازگشتگاه او چگونه است پیمان شکنی نمی کند.

 مسأله دیگر از بین رفتن اعتماد٬ نبودن صداقت است. در زندگی سه  اصل را نباید فراموش کرد: صراحت، صداقت، صمیمیت این سه لازم و ملزوم یکدیگرند به طوری که زن و مرد در عین حالی که با هم صمیمی هستند باید با هم صریح و روشن باشندد و در عین حال که با هم صریح هستند صداقت و صمیمیت را داشته باشند.
از دیگر عوارض بی اعتمادی اضطراب و تزلزل است، گاه باعث بروز ناراحتی های روحی و روانی و یا حتی بیماریهای جسمی مانند ناراحتیهای پوستی، گوارشی، قلبی و... می شود.
از دیگر آثار بی وفایی دروغگویی و نفاق است که خود این مسأله آرامش زندگی را گرفته و با ایجاد جو بی اعتمادی موجب متلاشی شدن ارکان زندگی می گردد.

وفاداری و آثار آن
حضرت علی(ع) در نهج البلاغه در حدیث 914 می فرماید: شخصی که وفادار باشد سه صفت خوب در زندگی اش پدیدار می شود. 1- مورد احترام واقع می شود. 2- آرامش دارد. 3- رحمت الهی از  نظر مادی و معنوی بر او نازل می شود.

پیامبر اکرم(ص) در بحار ج 75 ص 94 می فرمایند؛ همنشین من در روز قیامت کسی است که با همسر خود وفادار باشد. و همچنین فرمودند: نزدیکترین شما به من در فردای قیامت راستگوترین و وفادارترین شما – نسبت به همسران خود – است.

ویژگیهای خانواده های متعادل و نامتعادل:
خانواده های متعادل مثبت گرا و خانواده های نامتعادل منفی گرا هستند. آنهایی که وفادارند بالطبع مثبت گرا نیز هستند زیرا نسبت به یکدیگر بی اعتماد نیستند چرا که می دانند به یکدیگر دروغ نمی گویند و برای هم احترام قائلند.  با یکدیگر تفاهم دارند زیرا زن و شوهر لباس هم هستند و اجازه ندارند مسائل را به غیر از یکدیگر بگویند.
در خانواده های متعادل حق سالاری جای زن سالاری و مرد سالاری را می گیرد. در اسلام نه مرد سالاری، نه زن سالاری و نه فرزند سالاری هیچ کدام مورد قبول نیست و هر سه اینها نکوهیده و رد شده است.

حال که این همه از وفاداری و آثار و برکات آن گفته شد خوب است چند نکته که می تواند به وفاداری بیشتر بیانجامد، بیان شود:

1- کم گویی: در بسیاری روایات ما به این مسأله اشاره شده وخواسته شده که زیاده گویی نشود. چرا که زیاده گویی می تواند به غیبت منجر شود که علاوه بر گناه کبیره بودن می تواند عوارض زیان بار دیگری در زندگی شخصی مانند اختلافات خانوادگی و... برجای گذارد. البته باید توجه داشت که منظور از کم گویی صحبت نکردان زن و شوهر با یکدیگر نیست بلکه منظور احتیاط در مورد غیبت – که می تواند اثرات زیانباری در زندگی فردی و مشترک داشته باشد – است.

2- مفید گویی: یعنی از صحبت هایی که می تواند علایق را  توسعه دهد باید بهره گرفت. از نکات مثبت همدیگر  چیزهایی را استخراج  کرده و آنها را به زبان آورد.

3- آرام سخن گفتن: در توصیف آرام سخن گفتن می توان گفت که وقتی خانم ها بلند صحبت می کنند مرد قدرت گوش کردن ندارد و توجهی نسبت به صحبت های شما ندارد. اما در مورد آقایان و آرام سخن گفتن آنها باید گفت: زن از گویش و لحن مرد تحت تأثیر قرار می گیرد و احساسات ناب زنانه اش گل می کند

 اما برعکس وقتی مرد با صدای بلند و فریاد گونه حرفی را بزند یا تذکری بدهد زن حداقل تا 48 ساعت نسبت به مرد بی علاقه می شود. لبخند مرد به زن تا 88 ساعت باعث تمرکز و آرامش زن می شود. (حضرت رسول(ص) می فرمایند: خوش اخلاق ترین شما خنده ورترین شماست. و خنده ورترین شما کسی است که همیشه تبسم بر لب داشته باشد. همانگونه که ایشان همیشه لبخند بر لبانشان بود.)

به هر ترتیب اینها همه نکات ظریفی است که اگر رعایت شود و ساده بی اهمیت انگاشته نشود می تواند در حل بسیاری از مسایل و مشکلات زندگی راهگشا باشد و با توجه کردن به این نکات ولو کوچک (اما مفید) و جاری و ساری نمودن آنها در زندگی مشترک می توان اثرات خوب آن را که من الجمله وفاداری طرف مقابل می باشد را در زندگی به عینه دید.

                                     استاد دکتر رضا علی کرمی / به نقل ازhttp://shahrbehesht.com/tabid/61/Default.aspx

وقتی علت را از حضرت پرسیدند: حضرت در جواب فرمودند: بخاطر اینکه پنج اثر خوب و مفید که رضای خدا در آن است را در بردارد: اول اینکه اگر فرزندی از آنها متولد شود عقده ای نیست. دوم؛ چون علاقه و احترام نسبت به همدیگر بیشتر می شود زن و مرد چشمشان متوجه یکدیگر است نه غیر. سوم؛ با عشق و علاقه و بدون هیچ درگیری ذهنی برای نمازشان پایداری می نمایند که این نماز مورد توجه خداست. چهارم؛ در سخن گفتن حیا می کنند و کسی که حیا دارد خدا با اوست و بالاخره پنجم اینکه؛ الگوی دیگران می شوند. در بحار جلد 75 نیز به نقل از حضرت علی(ع) آمده  عالی ترین خوبیها (بین زن و شوهر) وفادار بودن به تعهدات است که در این صورت همنشین های خوبی برای یکدیگرند که اینگونه همنشینی به فرموده پیامبر اکرم(ص) ثواب نماز خواندن در مسجد النبی را دارد.