تلاش برای بقا

راههای موفقیت در زندگی 

برای رسیدن به موفقیّت در زندگی باید چند مسألۀ محوری را دنبال کرد که یکی از آنها تلاش بر بقاست.

وقتی انسان دچار مشکل می شود ٬ اوّلین بحث که باید به آن بپردازد تلاش برای بقا می باشد ٬ یعنی آن موقعیّت را حفظ کند و نگذارد که بدتر شود .

اوّلین کار در تلاش برای بقا ٬ صبر است . مخصوصاً در بین خانم ها که بیشترِ مسائل را با فامیل در میان می گذارند . امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در غررالحکم می فرمایند: (( صبر کنید ٬ کلامتان را حفظ کنید تا دیگری از وضع شما مطلع نشود. ))

در روایت دیگری هم دلیل آن را بیان می کنند که : (( اگر دیگران از مشکلات افراد با خبر شوند این عامل ٬ سبب تضعیف افراد می گردد. )) پس اگر مشکلی در زندگی پیش  آمد و لازم بود به کسی بگویید باید به اهلش گفت . یعنی انسانهایی که راز دار و امانتدار هستند. و این مسأله را انسان یا با آزمایش می فهمد و یا از تجربۀ دیگران در می یابد.

مرحلۀ دیگر در صبر ٬ صبر در اقدام است ؛ یعنی کار را نباید زود انجام داد بلکه باید تأمّل کرد . البتّه این به معنای سردرگمی نیست.

مرحلۀبعدی صبر ٬ در جدل بین اعضای خانواده است. در این حالت باید مدیر خانواده یا کسی که عاطفه اش را بهتر کنترل می کند ، سعی نماید که فضا را عوض کند یا شرایطی بوجود آورد که افراد به هم محبت کنند مثلا اگر مهمانی بیاید بحث موقتاً تمام می شود و بعداً با استدلال صحبت میکنند.

دلیل این مطلب هم در روایت آمده است که :(( وقتی غریبه و مهمان وارد منزلتان می شود، حیا می کنید و بحث تمام می شود. )) 

 امروزه روانشناسان می گویند: اگر بخواهید با افراد احساسی صحبت کنید آنها را از محیط بحث خارج نمایید. مثلاً در حال قدم زدن در بیرون با آنها صحبت کنید که راحت تر است؛ زیرا مکان ، تاثیر گذار است.

تجربه آموزی از گذشته و قناعت در مسائل اقتصادی از نکات مؤثر در تلاش برای بقاست. 

در مسائل اقتصادی باید به راههای قناعت ٬ درآمد و یا راههای تسکین توجّه کرد . اگر نتوانستید قناعت کنید، راه دیگری برای درآمد پیدا کنید وگرنه از امکانات موجود استفادۀ بهینه نمایید؛ مثلا شما وسیله ای دارید که می توان آن را امانت گذاشت و مشکل مالی را حل کرد، این کار را بکنید و از فروش آن خودداری کنید.

یکی از مشکلات مردم همین است که تا فشار مالی به آنها وارد می شود وسائل خود را می فروشند. حتی الامکان قرض هم نکنید؛ در روایت است که تا می توانید - در این مورد - مهمان شوید؛ مثلاً مهمان پدر و مادر بشوید.

محور دوم برای رسیدن به مهارت موفقیّت در زندگی پایداری است.

پایداری یعنی مشورت برای برنامه ریزی و سازماندهی زندگی ، تا بقا به حرکت تبدیل شود. در این بحث باید به هشت نکته توجه کرد تا خلاقیّت که لازمۀ برنامه ریزی است بوجود آید:

۱- نیایش و دعا بعد از نماز . حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند : (( اگر به یک جمله هم باشد، دعا کنید.)) امام هادی (علیه السلام) می فرمایند : (( کسانی که این کار را بکنند خدای متعال به فضل و کرمش مجموعه ای از استعدادهای آنها را فعّال می کند.))- بحار۶۶/۲۲۷.

۲-تمرکز حواس ؛ یکی از راههای رسیدن به تمرکز ، توجّۀ کامل است . امام محمد باقر (علیه السلام ) می فرمایند : (( زندگی در چند کلمه خلاصه می شود؛ لحظۀ توجّه و توکّل ، لحظۀ به دنیا آمدن و لحظۀ از دنیا رفتن .))

گاهی یک توجّه باعث می شود شب قدر نصیب آدم شود. توکّل هم که مشخّص است .

۳- توانمندیهای خود را باور داشتن ؛ اگر از پنج هزار تا ده میلیون سلول مغز، یک سوم آن فعال شود می توانید دنیا را هم در علم تان نگه دارید. از ۱۸ میلیارد فایل حافظه تا الآن دو درصد آن استفاده شده است.

حضرت امام رضا (علیه السلام ) می فرمایند : (( خدا در مغز شما شئیی عضله ای، مانند بادام قرار داده - غدۀ هیپوفیز - که زنده ماندن و مردن شما در گرو آن است .)) بحار۴۴/۴۵و۱۲۵.

اگر شما ذرهّ ای از توانمندیهای این را استفاده کنید، تمام جهان را مدیریت می کنید.

۴- إنصاف ؛ عدم إنصاف مانع خلاقیت است. پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) فرموده اند: (( وقتی افراد با هم خصوصی و فامیل هستند، مراقب باشند تا در لابه لای گفتگوهایشان إنصاف را از دست ندهند.))

۵- همرنگ اجتماع نشدن ؛ نباید خود را همرنگ جامعه کنیم، چون ممکن است امکانات و شرایط زندگی افراد با ما متفاوت باشد . برنامه ریزی ها باید با وضعیت خودمان هماهنگ باشد. ما می توانیم از بزرگان الگو بگیریم، امّا نمی توانیم دقیقاً برنامۀ آنها را پیاده کنیم. صحیح زندگی کردن مشروط به همرنگی با دیگران نیست ؛ اساس رشد زندگی ، تفاوت های بین افراد است.

۶- عدم منفی نگری به اطرافیان در زندگی و روشها ؛ بعضی فقط آیۀ یأس می خوانند ! حتی اگر روایت هم برایشان بخوانند می گویند: نه، این طور نیست ، شاید روایت ضعیف است و... چنین افرادی خلاّق نمی شوند. انسان باید مثبت نگر و انعطاف پذیر باشد. منفی نگری خصلت آدمهای سست و بی اطلاع است. امام صادق ( علیه السلام ) می فرمایند : (( آدم مستضعف، استضعاف فکری دارد. ))

ضعف فکری، استضاف مالی، فرهنگی، سیاسی و... را بوجود می آورد. افراد منفی نگر در زندگی خود ضعف اطلاعاتی دارند. برای حلّ  مشکل ِمنفی نگری در خانواده می گویند: زن و مرد لیستی از خصوصیات مثبت یکدیگر را در ذهن خود ردیف کنند و هر چند وقت یکبار آن را ببینند. چون از دریچۀ مثبت می توان منفی ها را دفع کرد.

برخی ها هم به دلیل بی پولی و خصوصیات جسمانی خود، از دست یافتن به هدف ناامید و منفی گرا می شوند. در حالی که فکر، انسان را موفّق می کند. با فکر، پول می آید.امّا با پول، فکر نمی آید.

۷- نترسیدن از انتقاد دیگران ؛ اگر از انسان انتقاد نشود خلاّق نمی شود. انتقاد، اشتباهات را به ما تذکّر می دهد. البتّه انتقاد باید با حالت دوستی و در خلوت باشد. مگر اینکه امر به معروف اجتماعی ، که بحث دیگری است.

۸- تسلیم نشدن در برابر عادت؛ اگر انسان طبق عادت و رسوم خانوادگی بخواهد زندگی کند، بیچاره است. به عنوان نمونه آب خوردن بین غذا ،خوابیدن در ساعاتی که از خواب نهی شده است و حرف زدن هنگام عصبانیّت از عادت های غلط بین افراد است. 

  استاد رضا علی کرمی/   به نقل از دو هفته نامه افق حوزه/س۵ش۱۲۰/۸۵.۶.۲۰.