لزوم پایه‌گذاری رشته روان‌شناسی اسلامی

گفت‌وگوی خبرگزاری فارس با حجت‌الاسلام والمسلمین رضا علی کرمی:

دین نیازهای انسان را سامان می‌دهد

کرمی در ابتدای این گفت‌وگو بیان داشت: نقش دین در سلامتی روح و روان انسان و همچنین در پیشگیری از مشکلات روانی یک نقش کاملا بنیادی، فراگیر و ماندگار است.

وی گفت: ما یکی از مخلوقات خداوند هستیم. او در وجود ما مجموعه‌ای از نیازمندی‌ها و امکانات مثل استعدادها، دستگاه گوارش و غیره قرار داده است و با توجه به نظام هستی، خداوند دین را برای پاسخگویی به نیازهای اصلی انسان و برای هدایت آن مجموعه امکانات قرار داده است.

وی با بیان اینکه دین موجب نظم و تربیت قوای درونی می‌شود گفت: با توجه به مدیریت دین در وجود انسان ما کمتر دچار تنش‌ها و اختلالاتی که در اثر مسائل اندیشه و انتظارات و نیازها برایمان پیش می‌آید می‌شویم.

شخص دیندار در کمال آرامش پاسخگوی رفتارش است

رئیس دانشگاه پیام نور قم گفت: انسان موجودی است که روابط اجتماعی، جزو نیازهای اوست و کسی که در روابط اجتماعی فعال می‌شود قطعا در بعد عاطفی دچار یک مجموعه از دم و بازدم‌های رفتاری است. این مسئله موجب می‌شود در جایی رفتارش فعال شود و در جایی خاموش شود. اما وقتی دین آمد و رفتارش را بر اساس بایدها و نبایدهای دین تنظیم کرد به یک آرامش روانی می‌رسد.

وی گفت: اگر انسان دین را رعایت کند و غیبت نکند، دروغ نگوید، حق الناس را رعایت کند و رعایت شئون افراد را بر اساس دین داشته باشد چنین شخصی در مقابل اشخاص هیچگونه استرس و اضطرابی نخواهد داشت. شخص دیندار در کمال آرامش پاسخگوی رفتارش است و مدعی می‌شود من چه رفتاری خلاف شئون و شرع انجام داده‌ام تا جوابگو باشم؟ لذا افراد خلع سلاح خواهند شد.

شخص دیندار، تزلزل رفتاری ندارد

کرمی گفت: در بعد عاطفی، دین می‌توان مبنای آرامش و تکمیل کننده و توسعه دهنده آرامش در زندگی باشد زیرا به دلیل اعتقاد به این که خدا از رگ گردن به انسان نزدیکتر است و او همه چیز را می‌بیند و می‌شنود خود را در محضر خدا می‌بیند.

وی با بیان اینکه تمام افرادی که در رفتارشان دچار تزلزل هستند کسانی هستند که فراموش می‌کنند در محضر خدا هستند، گفت: کسی که خدا را حاضر ببیند و معتقد باشد همان کسی که شاهد است خود او قاضی خواهد بود دیگر خلاف شرع و خلاف عرفی انجام نمی‌دهد و بنابراین آرامش خواهد داشت.

وی تأکید کرد: از اثرات دینداری این خواهد بود که همه جوانب عواطف را کنترل می‌کند و لذا افراد هر نوع علاقه و محبتی را ابراز نمی‌کنند و نمی‌پذیرند در نتیجه ناآرامی‌های حاصل از روابط نامحرم از بین خواهد رفت.

آرامش نتیجه ایمان به خداست

کرمی در ادامه، یکی دیگر از آثار دینداری را حفظ آرامش در مسائل و مشکلات اقتصادی عنوان کرد و گفت: فرد دیندار در تجارت و معاملات آرامش خواهد داشت زیرا اولا تخلفی نکرده ثانیاً روزی را دست خدا می‌داند.

وی گفت: اگر ما معتقد شدیم رزق و روزی دست خداوند است و عزت از آن خداست و هیچکس نمی‌تواند عزتی را که خدا می‌دهد در آن تزلزلی ایجاد کند، هیچوقت مسائل روانیمان دچار مشکل نخواهد شد.

کرمی افزود: علت این که بعضی از ما دیندارها دچار بعضی نآارامی‌ها می‌شویم این است که خدا را خوب باور نکردیم و هنوز یقین پیدا نکردیم و همه چیز را در ید قدرت و اختیار خدا می‌دانیم، نماز می‌خوانیم، حج می‌رویم، خمس می‌دهیم ولی یقین پیدا نکردیم.

وی با بیان اینکه کسی که به «لا اله الا الله» معتقد باشد دیگر به هیچ شخصی امید نخواهد داشت، گفت: چنین شخصی که به سبحان الله معتقد شد و خدا را منزه از هر عیب و ناتوانی دانست، خدا را حامی خود می‌داند و از چیزی نمی‌ترسد.

روان‌شناسی غرب ناقص است

پژوهشگر مسائل تربیتی و خانواده گفت: افرادی که روانشناسی اسلام را قبول ندارند در حقیقت معنای تعلیم و تربیت را خوب نفهمیده‌اند و اسلام را نشناخته‌اند و نیز روانشناسی را خوب درک نکرده‌اند.

وی گفت: ایرادی که ما به روانشناسی غرب داریم این است که آنها بر اساس شناخت زوایای مختلف انسان ورود پیدا نکرده‌اند و تنها رفتار انسان را که یکی از جنبه‌های وجود انسان است بررسی کرده‌اند. اما در اسلام همه جنبه‌های روح و روان، جنبه جسمانی، جنبه عقلانی، جنبه اجتماعی، جنبه عاطفی، جنبه دینی، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

خداوند متعال بهترین روان‌شناس است

کرمی با اشاره به اینکه انسان اگر بخواهد انسان را مورد بررسی قرار دهد به خودی خود نمی‌تواند در هدایت و در تعلیم و تربیت و در روانشناسی موفق باشد گفت: تنها کسی که می‌تواند انسان را از هر جهت مورد بازشناسی و هدایت قرار دهد فقط خداست زیرا او انسان را خلق کرده و کسی که چیزی را خلق کرده باشد بهتر از دیگران مخلوق خود را می‌شناسد و ما هر چه تلاش کنیم مثل او نخواهیم بود و ممکن است خداوند زوایایی و نکاتی را در نظر گرفته باشد که ما از آنها اطلاع نداریم.

وی افزود: بعد از خدا فقط انبیاء و ائمه معصوم علیهم‌السلام می‌توانند انسان را تربیت و هدایت کنند علت آن هم علمی است که از ناحیه خداوند به آنها عطا شده است و غیر از آنها مابقی ناقصند.

روان‌شناسی اسلامی از بعد وحیانی کامل است

رئیس دانشگاه پیام نور قم، نقصان روانشناسی اسلامی از بعد تجربی را ممکن دانست اما بر کامل‌بودن آن در بعد وحیانی تأکید کرد و افزود: خداوند کریم در قرآن می‌فرماید: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَسارا» (و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است براى مؤمنان، نازل مى‏کنیم و ستمگران را جز خسران نمى‏افزاید) (اسراء/82) و در جای دیگر می‌فرماید: «الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (آنها کسانى هستند که ایمان آورده‏اند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن و آرام است آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مى‏یابد.) (رعد/28) لذا یکی از مهمترین مسائل دین اسلام توجه به بهداشت و سلامت جسمانی و روانی است.

وی گفت: بعضی از واجبات و محرّمات الهی برای تأمین سلامتی و پیشگیری از ابتلا به امراض روحی و روانی تشریع شده است.

رئیس دانشگاه پیام نور قم گفت: در مکتب اسلام، هیچ انسانی حق ندارد با انجام کارهای زیان آور مانند سم خوردن و یا روی آوردن به کارهای ناشایست و به دور از شأن و منزلت انسانی، به سلامت جسم و روان خود آسیب وارد کند و یا خود را در معرض هلاکت و ذلت قرار دهد. همچنین نسبت به سلامت جسمی و روحی دیگر همنوعان خود نیز مسئول است.

این دکترای روانشناسی افزود: برگزیدگان خداوند که از سرچشمه وحی سیراب می‌شدند، انسان‌ها را به رعایت و حفظ بهداشت جسم و جان سفارش کرده و در شناسایی و راه‌های پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌های جسمی، روحی و روانی ارشاد و راهنمایی فرموده‌اند. خداوند در قرآن مجید، با تأکید بسیار، تنها راه رستگاری و سعادت انسان را در «تزکیه» و پالایش روح و روان آدمی می‌داند و می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها» هر کس نفس خود را پاک و تزکیه کرده، رستگار شده‏ و آن کس که نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته، نومید و محروم گشته است. (شمس/9و 10)‏

لزوم پایه‌گذاری رشته روان‌شناسی اسلامی

کرمی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با فارس اظهار داشت: می‌توان رشته روانشناسی اسلامی را که از قرآن و عترت الهام گرفته باشد تدوین کرد که در این صورت این رشته هم کاملتر و جالبتر و هم روان‌تر از روان‌شناسی غرب خواهد بود و بهتر می‌توان به بعد روانشناسی انسان پرداخت.

وی ادامه داد: شهید مطهری و شهید صدر هر کدام در بعدی وارد چنین قضیه‌ای شدند ولی لازم است مرکزی باشد و به صورت تخصصی آن کارها را تکمیل و ارائه دهد.

کرمی افزود: در اوایل دهه شصت عده‌ای از روانشناسان که غرب کار کرده بودند آمدند با افرادی که دین را خوب کار کرده بودند تحت نظر آیت‌الله مصباح جلسات متعددی داشتند ولی متأسفانه ادامه پیدا نکرد.

حوزه علمیه، انسان واقعی را بر اساس اسلام معرفی کند

رئیس دانشگاه پیام نور قم با بیان اینکه حوزه علمیه باید یک انسان شناسی واقعی و مبتنی بر علوم وحیانی ارائه دهد گفت: در جامعه شناسی و علوم ارتباطات هم چنین مشکلی وجود دارد و لازم است بر اساس آموزه‌های وحیانی و الهی این رشته‌ها ارائه شود.

وی افزود: در تعلیم و تربیت و علوم ارتباطات و بعضی رشته‌های دیگر نیاز به مخاطب شناسی داریم. خب بهترین راه این است که لازم نیست تک تک افراد را بشناسیم بلکه ما باید انسان را بشناسیم و این انسان‌ها در هر کجای دنیا باشند شاکله وجودیش یکی است.

کرمی گفت: اگر ما فطرت انسان را بشناسیم شاکله وجودی او را شناخته‌ایم مثلاً حضرت امام خمینی(ره) انسان را شناخته بود و از طرفی دین را خوب فهمیده بود لذا بر حسب نیازهای مبتنی بر دین اقدام کرد و توانست دنیا را تحت تأثیر قرار دهد.

وی گفت: مقام معظم رهبری نیز گاهی مسئله‌ای را پیش بینی می‌کنند که بعدها روشن می‌شود و تحقق پیدا می‌کند و علت آنهم این است که ایشان نیز بر اساس مبانی دینی و شناختی که از نیازهای یک انسان دارند چنین تحلیل‌هایی را ارائه می‌دهند.

کرمی در پایان گفت: وقتی ما فطرت انسان را از طریق خدا و اهلبیت علیهم‌السلام شناختیم چنین شناختی یک شناخت کامل از روان انسان و قابل ارائه به دنیا خواهد بود.

http://mmiad.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=69

انجمن پرک ؟؟؟!!!

انجمن پرک ؟؟؟!!!
   

استاد دکتر رضاعلی کرمی :

1- یکی از انجمن‌های فعال در خارج از کشور انجمن پرک وابسته به آمریکا است.

2- انجمن پرک در کشورهای عربستان، فرانسه، انگلستان و اسرائیل به بررسی نقش روحانیت در جهان می‌پردازد، این گونه انجمن‌ها سعی دارند با انجام طرح‌های مختلف از گسترش نقش روحانیت در جامعه جلوگیری کنند.

3- یکی از فعالیت‌های دشمن جدایی روحانیت از کارهای اصلی و محتوایی است ، عربستان سعی دارد خروجی دانشگاه‌ها ما سیاسی نباشد بلکه از نظر فکری وهابی شده باشند.

4- عصر ما عصر جنگ نرم‌افزارها است، مقام معظم رهبری نیز سال‌های گذشته نسبت به تهاجم و شبیخون فرهنگی هشدار دادند، اکنون افزون‌بر فرانسه، انگلستان؛ عربستان، مالزی و حتی کویت نیز برای کشور برنامه‌ریزی می‌کنند.

5- عصر حاضر، عصر امتحان روحانیت و حوزه‌های علمیه است، ما نیازمند راهکار برای مقابله با تهاجم و شبیخون فرهنگی دشمنان هستیم، چرا که اکنون جنگ و تهاجم فرهنگی است نه جنگ نظامی.

                                                    

6- حوزه‌های علمیه باید در مدارس اقدامات جدی انجام دهند، برای مثال باید کاری کنند که روح نماز در نهاد دانش آموزان دمیده شود، اگر در مدارس کار فرهنگی صورت نگیرد مسلماً دانش آموزان در محله‌های خود نیز به مسجد نمی‌روند.

7- اکنون جنگ میان ما و غرب یک جنگ نابرابر است، اگر ما یک کار فرهنگی می‌کنیم غربی‌ها ده‌ها ‌هزار کار فرهنگی در پنهان می‌کنند.

8- طلاب باید در مدارس از بیان مباحث تکراری که ممکن است دانش آموزان در کتاب‌های خود خوانده باشند خودداری کنند، از این‌رو ضرورت دارد تا مبلغان نسبت به کتاب‌های دینی، اجتماعی و فارسی دانش آموزان شناخت کافی داشته باشند.

9- باید از عواطف دانش آموزان برای بیان مباحث دینی و اسلامی استفاده کرد. بیان مباحث دینی و اسلامی با استدلال عقلی برای دانش آموزان ممنوع است، استدلال عقلی باید برای دبیرستانی‌ها باشد.

منبع : http://mmiad.ir/

رابطه دروغ و امراض روانی

رابطه دروغ و امراض روانی

 حجة‌الاسلام و‌المسلمین دکتر رضاعلی کرمی، در همایش تخصصی روحانیون با موضوع روش‌های تربیتی، که در سالن اجتماعات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار شد، با انتقاد از برخورد انفعالی خانواده‌ها با مسایل تربیتی و اجتماعی، گفت: مشکل اساسی ما در تربیت این است که به مراحل رشد فرد توجه نداریم.

 این کارشناس مسایل خانواده افزود: مگر ممکن است باغبانی بدون این‌که از نیازها و شرایط یک گل آگاه باشد، بتواند گل پرروش دهد؛ پدر و مادرها هم اگر از مراحل رشد کودک خبر نداشته باشند و نسبت به لازمه‌های دوره‌های سنی او بی‌توجه باشند، نمی‌توانند فرزند خوبی تربیت کنند.

رئیس دانشگاه پیام نور قم ادامه داد: متأسفانه تا مشکلی برای کودک پیش نیاید و دچار اشتباهی نشود، از تربیت صحیح او غافلیم و نوعاً تدافعی عمل می‌کنیم.

حجة‌الاسلام والمسلمین کرمی تصریح کرد: محال است بین همسرانی که پیش از ازدواج، مراحل رشد خود را به‌خوبی و درستی طی کرده باشند، کدورتی اتفاق بیفتد.

وی، ریشه بسیاری از مشکلات روحی افراد را دروغ عنوان کرد و گفت: دروغ عامل بسیاری از مشکلات روحی و روانی افراد است و کسانی‌که راحت دروغ می‌گویند به امراض روانی مختلف از جمله استرس، ترس، ضعف حافظه و... دچار می‌شوند و به‌تدریج مشکل حادتر می‌شود.

وی در بخش دیگری از سخنان با بیان این‌که کودکان باید دو سوم از وقت خود را با همسالان خود سپری کنند تا دچار مشکل نشوند، افزود: سابقاً چون چند خانواده یک‌جا زندگی می‌کردند، مشکلی در این مورد احساس نمی‌شد، ولی اکنون بیشتر اوقات کودکان در تنهایی سپری می‌شود. بر این اساس، مسئله لزوم رشد جمعیت در حال حاضر فقط به‌خاطر مسایل جمعیتی نیست، بلکه نیاز کودک به هم‌بازی هم برای رشد او مطرح است که باید خانواده‌ها این مسئله را جدی‌ بگیرند.

منبع : http://www.ofoghhawzah.com/news/hawzahqom_11286/335658

نظر استاد دکتر رضاعلی کرمی در رابطه با دکتر جلیلی نامزد ریاست جمهوری 1392.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضاعلی کرمی  

 

درباره نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب اصلح بیان داشتند:  

 

« بنده با توجه به حضور دکتر جلیلی 

 

 در بین نامزدهای انتخابات به شخص دیگری فکر نمی کنم  

 

و ایشان را شخصیتی قدرتمند در عرضه سیاسی و اجتماعی می دانم. 

 با توجه به حجم خاطرات و نقل قول های که درباره ایشان صورت می پذیرد 

 

 خود بیانگر برتری ایشان نسبت به سایر نامزدها می باشد. »

بانک صوت دکتر رضا علی کرمی‎

 به نام خدا  

 

    برای دریافت برخی از سخنرانی های استاد کرمی به سایت زیر مراجعه کنید:

         http://www.rasekhoon.net/song/person-254.aspx

کودک و تلویزیون

کودک و تلویزیون همان‌طور که مأموریت همه انبیا و ائمه علیهم‌السلام غیر از تربیت انسان‌های صالح، چیز دیگری نبود و برای رسیدن به این هدف مهم، اهتمام تمام و جدی داشتند، والدینی که مدعی پیروی از پیامبر و عترت علیهم‌السلام هستند، هیچ مأموریت و وظیفه‌ای بالاتر، ارزش‌مندتر و روشن‌تر از این ندارند که فرزندان صالح تربیت کنند. بنابراین، توجه به نهاد عظیم نیروی انسانی در هر موضوعی از موضوعات بشریت، حرف اول را می‌زند.

تلویزیون از جمله امکاناتی است که تأثیرگذاری آن در عصر ما برای رشد انسان، بیش از هر وسیله دیگری است، اما این وسیله تا چه مقدار می‎تواند برای رشد انسان نقش آموزشی و پرورشی صحیح و حساب‌شده‌ای داشته باشد و چه مقدار هم می‌تواند نقش تخریبی ایفا کند؟!

با توجه به این‌که 80 درصد یادگیری کودک از راه چشم است، برنامه‌های دیداری را بیشتر می‌پسندد؛ لذا اگر بخواهیم از تلویزیون در راستای رسالت اصلی‌اش درست استفاده کنیم، باید آموزش‌هایی برای استفاده صحیح از آن ارائه نماییم. 

اول: به خانواده‌ها بگوییم برای استفاده از تلویزیون‌هایی کوچک، 4متر و تلویزیون‌های 24 اینچ به بالا، بایستی 15متر فاصله رعایت شود و اگر بخواهیم در این مسئله تأثیرگذار باشیم، باید امکانات تخریبی را به مردم بشناسانیم و طرز استفاده از امکاناتی که تخریب‌گر نباشند را هم به آنان بشناسانیم.

دوم: از نظر صوتی درجه تلویزیون از 5 الی 6 عبور نکند و اگر شماره می‌اندازد، از 12 الی 15 بیشتر عبور نکند تا مغز خسته نشود و سلول‎ها دچار آسیب نشوند. 

سوم: اگر کودک شیرخواره دارند به هیچ‌وجه او را جلوی تلویزیون نخوابانند؛ به دلیل اثرات منفی آثار صوت بر مغز او و چون کودک ممکن است ناراحت شود و عکس‌العمل نشان دهد مادرش او را بغل می‌کند تا به او آرامش دهد، که در این صورت کار خلاف دیگری را جایگزین کرده است؛ یعنی وابستگی کودک به خود، که امروزه ثابت شده است وابستگی کودک به مادر، 72 نوع رفتار منفی را در او ایجاد می‌کند: بی‌ارادگی، خجالتی بودن، پرخاشگری، تب یونجه‌ای - که بعداً برایش به وجود می‌آورد - و دندان قروچه‌ها هنگام خوابیدن، از جمله این رفتارهای منفی هستند. 

چهارم: برای کودکان کمتر از هفت سال باید مراقبت‌های ویژه‌ای در نظر گرفت؛ مثلاً هنگام نگاه‌کردن به تلویزیون باید در رفتار او تغییر ایجاد کنیم؛ به این معنا که یک جا ننشیند. 

پنجم: در برنامه‌ای که انیمیشن آن زیاد هست، کودکان را دعوت کنند به خوراکی یا بازی با هر روشی که کودک را سرگرم کند تا از تلویزیون فاصله بگیرد، چون انیمیشن‌های خارجی حساب‌شده تنظیم شده‌اند و باید با دید این‌که آسیب‌زا هستند، به آن‌ها نگاه کنیم. یک متخصص به نام اشتیر، که دو سال اخیر کنفرانس‌های مختلفی در سه کشور آلمان، فرانسه و انگلستان برگزار کرده است و عده زیادی از متخصصان با او همکاری می‌کنند، بررسی کرده است حداقل آسیب انیمیشن‌هایی که الآن کشورهای غربی می‌سازند، سه مورد می‌باشد: 

1- کوتاه‌قدی کودکان در دوره جوانی؛ به دلیل این‌که از طریق چشم و گوش روی غدد آن‌ها تأثیر می‌گذارد. بحث تغذیه و عدم جذب تغذیه در موادهایی که هست تأثیرگذار است. لیسیتین یک ماده قوی برای تقویت مغز و حافظه است و اگر آن را جذب نکنیم، نمی‌توانیم بعضی از مواد دیگر را جذب کنیم و کودکان، بیش از بزرگسالان نیاز به لیسیتین دارند؛ 

2- تلویزیون از نظر روابط اجتماعی، یک رابطه ناموفق به‌جا می‌گذارد و تلخی به‌بار می‌آورد؛ 

3- در یادگیری‎های فکری و تعقلی او را به زحمت می‌اندازد. 

ششم: این‌که به خانواده‌ها بگوییم چند مرحله را برای کودکان ایجاد کنند تا گرفتار این سه اثر نشوند: 

این‌که کودکان را بیشتر به خارج از منزل هدایت کنند تا هم در فضای سبز و کنار کودکان قرار بگیرند و هم نشستن بچه‌ها در کنار تلویزیون را کاهش دهیم و نیز آن‌ها را در مقابل خطرات اشعه‌های تلویزیون مصون نگه‌داریم. 

هفتم: نکته‌هایی که مادرها باید به آن توجه کنند: 

اول: فرزندانشان را بیشتر از راه گفت‌وگو و تحرکات جسمانی با تلویزیون همراه کنند؛ یعنی هنگام نگاه‌کردن به تلویزیون با او صحبت کنند، ولی اگر خودشان محو تلویزیون شوند، بچه‌هایشان، که روابط عاطفی‌شان یک روابط دیپلماسی یا روابط خشک است، دچار مشکل می‌شوند، اما وقتی پدر و مادر و اعضای خانواده همان‌طور که هنگام غذاخوردن دور هم هستند و با هم سخن می‌گویند، هنگام دیدن تلویزیون نیز با هم گفت‌وگو کنند، موجب می‌شود کودک جـــذب و تسلیـــم قهرمان برنامه نشود. 

دوم: کودکان را حتماً به یک بازی مشغول کنند تا کودک تحرکات جسم، صوت و فکر را با هم داشته باشد و از محوشدن در تلویزیون جلوگیری شود. 

سوم: این‎که برنامه‌های تلویزیون را برای کودکان به دو بخش تقسیم کنیم؛ آسیب‌زا و غیرآسیب‌زا. 

 برنامه‌هایی ‎که آسیب‌زا نیستند، برنامه‌هایی هستند که از 5 واکنش، مثل پرخاش پدر و مادر، ترسناک‌نبودن برنامه، تأثیرگذاری برنامه‌های تلویزیون نسبت به تحریک عاطفه، خنده و ارتباط با دوست زیاد باشد و نگذاریم کودکان از همان اول به حالت واکنشی دربیایند؛ لذا یکی از راه‌های مقابله با آن خنده است، چون یک دقیقه خنده و حتی تبسم برابر با 45 روز ورزش یوگا می‎تواند به انسان توانمندی و آرامش بدهد.  

پیامبر عظیم‌الشأن اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله می‎فرمایند: «نزدیک‎ترین شما به من خوش‌اخلاق‌ترین شماست و خوش‌اخلاق‌ترین شما کسی است که متبسم باشد.» امام صادق علیه‌السلام نیز می‌فرمایند: «فرزندانتان را به خنده وادار کنید تا سالم باشند»؛ لذا سعی کنیم بچه‌ها را در کنار تلویزیون و خانواده بخندانیم و به خنده وادار کنیم. 

هشتم: خانواده‌ها در نشستن پای تلویزیون این سه نکته را رعایت کنند: 

الف- این‌که هنگام دیدن صحنه‌هایی که کودک با لباس خود ور می‌رود و دختر خانم موی سر خودش را می‌گیرد، حتماً به بهانه‌ای یا او را از تلویزیون دور کرده یا او را به خنده وادار کنیم تا آسیب نبیند. 

ب- تلاش کنیم برنامه‌هایی را برای کودکان در تلویزیون تهیه کنیم که جنبه قصه دارد. 

ج- مادران می‌توانند با خوراندن شیر به فرزندان خود در فواصل روز، آسیب‌ها را کمتر کنند. 

رایانه هم چون وسیله چند‌منظوره‌ای است، می‌تواند هم مفید باشد، هم مخرب؛ لذا جوان اگر بخواهد وارد اینترنت شود دو راه بیشتر ندارد؛ یا سرگردان است و از این اتاق شیشه‌ای عبور می‌کند و چون آن‌چه در اینترنت هست یک‌نواخت نیست، مشکلات عدیده‌ای را به وجود می‌آورد که اولین مشکل آن بحث اصالت جنسی و تعلیم غرایض جنسی است.  

متأسفانه بحث اثرات جنسی بحثی است که حتی بعضی از مبلغان را هم به دام انداخته که تفسیر غلط می‌کنند و می‌گویند: برای ثبات خانواده، آموزش جنسی نیاز است، در صورتی که این نظریه خطرناک‌ترین تفکر است. دلیل آن‌ها این است که اگر آموزش داده شود، اختلافات کاهش پیدا می‌کند، در حالی که اگر این صحیح باشد، نباید در غرب هیچ اختلافی باشد.  

خطر دیگر اینترنت این است که نوع تصویرهایی که برای کودکان دارد، به نام بازی‌های رایانه‌ای، بیشترین کار آی.پی.اس روی آن انجام شده است. آی.پی.اس قسمت جدیدی از روان‌شناسی غرب است که می‌تواند از طریق چهره روی افراد عمل کند.  

بنابراین وظیفه ما حوزویان است قبل از این‌که جامعه آلوده شود، تبلیغ دینی کنیم و برای رفع آن ویروس‌ها باید راه‌کاری ارائه دهیم؛ لذا ما حوزویان قبل از هر چیز باید مجهز به علم الکترونیک و علوم اسلامی باشیم تا بتوانیم زاویه‌های ضربه‌پذیری و تأثیرپذیریِ مثبت را برای مردم بیان کنیم.  

 http://www.ofoghhawzah.com/showdata.aspx?dataid=917172

قواعد ارتباطی

قاعده های ارتباطی از دیدگاه امیرالمؤمنین

علیه السلام

۱-کسی که به آبروی خود علاقمند است ، اوّل از بحث های لجاجت آمیز با خویشان و نزدیکان ، خودداری کند.

۲-نزاع افراد بزرگتر با افراد پائین تر از جهت اطلاعات، شخصیتش را زشت میکند

زیرا طرف فکر میکند تو مغروری و ذهنیّت بدی از تو پیدا میکند

لذا نصیحتتان نباید خشک و آمرانه باشد. چون از لحاظ مهارتی ابتدا باید عاطفۀ مخاطب را جلب کرد

۳- بیشتر اشتباهات ارتباطی ما در زبان و بیان است نه در رفتارمان

مشکل تعامل کلامی یکی از اصلی ترین مشکلات اجتماعی - خانوادگی ماست

3 درصد اعتیاد ، 

 5درصد دخالتها ، 

 2 درصد بیکاری و...  

۷۳درصدطلاق ها علتش بحث زبان است،  

در سایر بحثهای اجتماعی از قبیل تجارت ، آموزش و... هم این قاعده جاری است.  

.

منبع: استاد دکترکرمی/مسجد اعظم قم/1385 

انسان کامل

 

رشد ظروف‌ ‌

منبر

منبرهای بی مخاطب

مهدی قلی پور -به نقل از کانون اندیشه جوان.

چند سالی است که در ایام عزاداری ماه محرم برخی مداحی ها و سوگواری هایی در جامعه دیده می شود که با اصول و سنت های پسندیده دینی قابل انطباق نبوده و آسیب هایی در آن وجود دارد که قطعاً در تبیین و نهادینه کردن ارزش های دینی تأثیر منفی گذاشته و به جای آنکه جوانان امروز را با مفاهیم دینی آشنا کند، تصوری خشن و بعضی اوقات نیز عواطف و احساس صرف را در ذهن متبادر می کند که هرگز هدف دین و دیانت بر آن استوار نبوده است.
آنچه در پی می آید گفتگویی تفضیلی با «حجت الاسلام رضاعلی کرمی» کارشناس امور دینی است که در آن به گوشه هایی از آسیب های عزاداری ها و مداحی ها اشاره شده است.

جناب آقای کرمی به عنوان اولین پرسش بفرمایید که در عزاداری های کنونی جامعه ما چه آسیب هایی نفوذ کرده و برای رفع آن چه راهکاری می توان پیشنهاد کرد؟ برای پرداختن به این بحث باید از دو زاویه نگریسته شود؛ نخست آنکه معمولاً در عزاداری جمعیتی حضور دارند و دوم هم اینکه همین جمعیت چه نظری راجع به عزاداری می توانند داشته باشند. حقیقتاً بین اکثریت مردم عزادار حاضر در این مراسم ها، نسبت به بسیاری از شیوه ها و نیز نوع محتوای مداحی امروز نقد وجود دارد. یعنی مداحی ها اشکالاتی دارند که اینجا به چند نمونه اشاره می شود. نخست خود اشعار یا متنی که استفاده می شود؛ درصد بالایی از مردم از گذشته های خیلی دور، نوع اشعاری را که ممکن است از یک واقعه حکایت کند، شنیده و خوانده اند. عالمان مستندات تاریخی نیز این حادثه را خوانده اند و می دانند در برخی از اشعار نه تنها تطبیقی با آثار تاریخی ندارد، بلکه تخریب کننده نیز است. 

 دفاع از توحید و ولایت دو رکن اساسی عاشورا نکته بعدی که راجع به این مداحی ها باید گفته شود این است که اساس کار عاشورا، بر دو رکن دفاع از توحید و ولایت استوار است. توحید و ولایت ریشه اصلی فلسفه عاشوراست و مابقی اتفاقات کربلا شاخ و برگ آن هستند. اما مفهوم خیلی از نوحه ها هیچ ارتباطی با توحید و ولایت مداری قیام امام حسین(ع) ندارند. اینکه یاران امام حسین (ع) ظهر عاشورا دنبال چه هدفی بودند، باید در مداحی ها آورده شود نه اینکه فقط در روضه ها نحوه شهادت گفته شود. اشعاری که امروزه در نوحه ها و مداحی ها گفته می شود بیشتر ظاهری عاشقانه و باطنی کاملاً غیر اعتقادی دارند و این ظاهر عاشقانه یک آسیب است. 
استاد جنابعالی راجع به ریتم و دستگاه های موسیقی که در مداحی ها استفاده می شود چه نظری دارید؟
نوحه خوان ها عموماً از دستگاه های موسیقی و ریتم آوازها چه در تن صدا و چه خود دستگاه موسیقی، فقط تقلید می کنند و این خود یک اشکال است. به کار بردن برخی از این دستگاه ها از نظر شرعی حلال نیست و می تواند یک آسیب جدی در پی داشته باشد. چون استفاده زیاد از این آلات موسیقی به مرور زمان عادی و تبدیل به یک فرهنگ می شود. باید بکوشیم که دنبال تقویت اصل توحید و پیام عزت پیامبر اسلام (ص) در میان عزاداری ها و مداحی ها باشیم چرا که فلسفه عاشورا و قیام امام حسین(ع) زنده نگهداشتن دین پیامبر بوده است.

امروزه شنیده می شود که برخی مداحان برای جذب جوانان به حسینیه ها و مساجد به سبک های جدید نوحه خوانی و تقلید از دستگاه های موسیقی نو روی می آورند. به نظر شما استفاده از این دستگاه ها تا چه حد می تواند در جذب جوانان و تبلیغ دین مفید باشد و آیا اصولاً مجوز شرعی برای این کار وجود دارد؟ این افراد کاملاً در اشتباه هستند. اینکه بگوییم اول جذب شوند بعد تأثیر می گذاریم اصلاً صحیح نیست. جذب کردن با چه روش و به چه قیمتی. ما در مداحی ها برای برای جذب جوانان به مکتب اهل بیت مجاز به استفاده از هر روشی نیستیم و مهمتر از همه ما تسلیم امیال، خواسته ها و علایق مخاطب هم نیستم. اگر بنا باشد که تبلیغ جذاب باشد باید متناسب با نیازها، وظایف و مأموریت های مورد تأیید قرآن و عترت باشد و باید به این سمت حرکت کرد که در این صورت روش های متعددی برای جذب جوانان بوجود خواهد آمد و اگر شیوه جذب صرفاً تحریک احساسات باشد نه متناسب با تعمیق مسایل دینی و فکری، قطعاً پایدار نخواهد بود. یک موضوع و مفهوم دینی تا زمانی که با منطق مستدل تبیین نشود، به هیچ وجه مورد قبول مخاطب واقع نشده و پایدار نخواهد بود. اینکه می بینید مردم ما به حالت خود جوش در ایام عزاداری ماه محرم و صفر در مراسم های مختلف حضور می یابند به این دلیل است که عواطف مردم با اعتقادات دینی آنها گره خورده و در طول تاریخ هیچ کس نتوانسته مانع برپایی این عزاداری شود اما اگر در همین مجالس، سخنران نتواند پیام و خطبه های حضرت سید الشهدا علیه السلام را درست به جوان ها منتقل کند، با این شکل حاضر که در مداحی رایج شده جوان هیچ گاه پای منبر سخنران نخواهد نشست و اصولاً حوصله سخنرانی های طولانی را نخواهد داشت.

به نظر شما آیا پشت این نوع عزاداری ها دستی در کار است؟ البته که دستی در کار است. دشمنان رسانه ای ایران اسلامی با استفاده از اصل فراموشی و به بهانه جذب جوانان، به این شکل مداحی ها دامن می زنند. آنها خیلی زیرکانه مشغول فعالیت هستند تا به مسایل عاطفی جلوه بیشتری داده و از این طریق وظایف اصلی بانیان و متولیان فرهنگی به فراموشی سپرده شود. به فرموده رهبر معظم انقلاب یادگیری درس شجاعت، غیرت دینی، همراهی، حفظ وحدت و توجه به توانمندی های موجود، بازگرداندن افکار و عواطف به جنبه فطری و توحید و ولایت مداری باید اصول کار در عزاداری های ایام محرم باشد.

جناب کرمی، به عنوان آخرین پرسش فکر می کنید مسؤولان فرهنگی کشور چه میزان توانسته اند از بستر موجود در ایام عزاداری برای تبلیغ و نهادینه کردن ارزش های دینی استفاده کنند؟ این سؤال را باید در دو بخش پاسخ داد؛ در واقعه عاشورای حسینی پیام هایی چون استکبارستیزی و استثمارستیزی نهفته است که انصافاً در این موارد تا حدی توانسته ایم در انتقال پیام عاشورا موفق باشیم و من به مسؤولان فرهنگی کشور در این خصوص از 20 نمره 17 می دهم.
در بحث توجه به فرمان رهبری و ولایت مداری، توجه به توانمندی های جوانان و توانمندی های مردم نیز تا حدودی خوب عمل شده است، ولی در رابطه با تبیین مفاهیم و تحلیل محتوای مطالب کار زیادی صورت نگرفته و در این خصوص ضعیف هستیم که این وضعیت دو دلیل می تواند داشته باشد؛ نخست اینکه متأسفانه در ارائه مطالب کل گویی شده و یا اینکه مطالب آغشته به سلایق شخصی بیان می شود.اصولاً در بیان مطالب دینی و ارزشی چند صفت باید رعایت شود؛ اول مستند بودن، دوم ذکر صحیح منبع و مورد بعد اینکه نقل وقایع خواص پسند و عوام فهم باشد. به عبارت دیگر باید دقت شود که مطالب و موضوعات دینی و ارزشی طوری ارائه شود که هم برای خواص جامعه که متخصص آن موضوع هستند مورد پسند واقع شود و جدای از آن برای عموم مردم که مخاطب اصلی آن پیام هستند نیز قابل فهم و درک باشد. نکته دیگری که اینجا باید ذکر شود این است که بیان مطالب دینی باید به اشکال متنوع و متناسب با قوه ادراک و نیز میزان تحصیلات اقشار مختلف مردم باشد که متأسفانه امروزه اصلاً این نکته رعایت نمی شود. در جامعه پیچیده امروز برای آنکه بتوان مفاهیم و مطالب دینی را به جوان های مشتاق و مستعد انتقال داد باید یک ویرایش متناسب با شرایط و ادبیات روز صورت گیرد. مخصوصاً در تصویر سازی مباحث فرهنگی بسیار ضعیف عمل شده، می دانیم که 80 درصد مطالب با چشم دیده می شود، همان حجم از مطالب هم یک ویرایش متناسب با روز می خواهد که البته در این بخش هم کاری صورت نگرفته است. روحانیت و اندیشمندان دانشگاهی و حتی رسانه ها هم نتوانسته اند از قابلیت های موجود و شرایطی که به برکت انقلاب اسلامی، خون شهدا، ایثارگری جانبازان و نقش بارز امام خمینی (ره) و رهنمودهای حضرت آیت الله خامنه ای ایجاد شده، به خوبی استفاده کنند. نکته آخر اینکه در کارهای فرهنگی موضوعات باید به صورت شبکه ای و سراسری در سطح کشور دنبال شود، اینکه به صورت مقطعی برخی پروژه ها انجام شود به سرانجام خوبی نخواهد رسید.

http://www.kanoonandisheh.com/dialog/002733.php?q=printمنبع:

زندگی نامه دکتر رضاعلی کرمی

دکتر رضا علی کرمی در سال 1339 در خانواده مذهبی و علاقه مند به پیامبر و اهل بیتش صلوات الله علیهم متولد شد.
ایشان بعد از گذراندن دروس دانشگاهی در رشته روانشناسی تربیتی
 در سال 1362 وارد حوزه علمیه قم شدند، دروس سطوح را به سرعت گذراندند و پس از آن در دروس خارج آیات عظام فاضل لنکرانی مکارم شیرازی و وحید خراسانی شرکت می نماید و دروس تفسیر قرآن کریم حضرت آیت الله جوادی آملی و فلسفه از آیت الله علامه حسن زاده فرا گرفت.
ایشان تدریس، تألیف و تبلیغ را در همان اوایل تحصیل آغاز کردند که هم زمان با فعالیت های علمی با توجه به وظایف شرعی و انقلابی خود قبل از انقلاب اسلامی جزء فعالان انقلابی و بعد از انقلاب اسلامی و با همکاری جدی با نهادهای انقلاب اسلامی همواره تلاش مجدانه داشتند.

تألیفات
1. روش تبلیغ ( اصول، مبانی ، قالبها و روشها )
2. روش های تحقیق
3. روش تحصیل
4. علل دروغگویی کودک و نوجوان و درمان آن
5. راهنمای تکلیف برای اولیاء دروه راهنمایی
6. راهنمای تکلیف برای مربیان دوره راهنمایی
7. راهنمای تکلیف برای اولیاء دوره ابتدایی
8. راهنمای تکلیف برای مربیان دوره ابتدایی
9. اثرات مثبت و منفی زندان بر زندانیان
10 .آثار طلاق بر کودکان و نوجوانان و حضانت فرزندان طلاق
11. علل و عوامل بروز جرم از دیدگاه محققان
12. زندان و تأثیرات بعدی آن
13.علل بزهکاری زنان وطرق پیشگیری آن
14. بزهکاری نوجوانان و جوان عوامل آن
15. گفتارهای تربیتی (1)
16. گفتارهای تربیتی (2)
17. تحلیلی بر جهان بینی بیمار
18. ادیان و مکاتب
19. اصول و فنون روضه خوانی
20. علل بزهکاری کودکان و نوجوانان و نگرشی بر دادگاههای اطفال
21. روان شناسی تبلیغ
22. اصول و فنون و آداب مناظره
23. روش های کار با جوانان
24. تربیت فرزند در قرآن و عترت
25. مدیریت فرهنگی
26. تبلیغ و ارتباطات
27. روش تدریس
28. خانواده متعادل و عوامل و موانع تحکیم آن
29. چگونگی پرورش عاقبت به خیری فرزند در قرآن و عترت
30. کلید موفقیت و خلاقیت
31. چگونگی پرورش عاطفی و استعداد فرزندان
32. مسئولیت مدنی از منظر فقه شیعه 
 
موضوعاتی که توسط ایشان از سال 1367 تاکنون تدریس می شود.
1. فقه و مکاسب
2. اصول و کفایه
3. کلام ( فرق و مذاهب ـ ادیان و مکاتب )
4. روش تبلیغ
5 .روش های مطالعه و تحقیق
6. اخلاق و تربیت اسلامی
7. تعلیم و تربیت اسلامی
8. روان شناسی تربیتی
9. راهنمایی و مشاوره
10. روش های جذب جوانان
11. اصول و فنون مناظره
12. تفسیر قرآن
13. روش تدریس
14. روان شناسی تبلیغ
15. روان شناسی عمومی
16. روان شناسی کودک و نوجوان
17. روش ذکر مصیبت
18. مهارتهای زندگی در اسلام

تدریس در مراکز حوزوی :
1. مدرسه آیت الله گلپایگانی ره هم اکنون ادامه دارد.
2. مدرسه دارالشفاء
3. مدارس تحت پوشش مراکز جهانی علوم اسلامی ( امام خمینی ره ) ـ حجتیه هم اکنون ادامه دارد.
4. مدرسه فیضیه
5. مرکز تخصصی تبلیغ ـ از 1373 و هم اکنون ادامه دارد.
6. مرکز تخصصی قضاء
7. مرکز تخصصی مهدویت ـ از سال 1380 و هم اکنون ادامه دارد.
8. مکتب القرآن ـ از سال 1371 الی 1377
9. مرکز تخصصی تفسیر قرآن و هم اکنون هم ادامه دارد.
10. مرکز تخصصی فِرَق و مذاهب و هم اکنون ادامه دارد.

تدریس در مراکز دانشگاهی :
1. دانشگاه قم ـ 1368 الی 1371
2. مجتمع آموزش عالی قم ـ 1368 تا 1370
3. دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم ـ از 1369 و ادامه دارد
4. مدرسه عالی شهید مطهری تهران
5. دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری ـ 1370 تا 1376
6. دانشکده شهید محلاتی ـ 1368 تا 1372
7. دانشکده شهید قدوسی ـ 1368 تا 1372
8. مرکز ضمن خدمت آموزش و پرورش
9. مرکز جهانی علوم اسلامی ( مؤسسه علوم انسانی ) و ادامه دارد
10. تدریس در مراکز مختلفی که دوره های کوتاه مدت آموزشی می بینند
11. مراکز تربیتی آموزش و پرورش ـ 1368 تا 1378
12. آموزش ائمه جماعات دانشگاه ها در چند نوبت

فعالیت های فرهنگی :
1. هر هفته چهارشنبه ها بعد از نماز مغرب در مسجد اعظم قم سلسله بحث های مهارتهای زندگی در اسلام
2. سخنرانی در مراکز حوزوی و دانشگاهی
3. سخنرانی علمی در مراکز آموزش و پرورش بیش از 3000 ساعت
4. سخنرانی در نهادهای انقلاب اسلامی
5. ارائه مقاله و سخنرانی در سمینارهای مختلف
6. کارشناس برنامه « به خانه بر می گردیم » شبکه 5 تلویزیون
7. کارشناس برنامه ای مختلف شبکه سه تلویزیون
8. کارشناس برنامه « گفتگو» شبکه 2 تلویزیون
9. کارشناس برنامه های مختلف « رادیو جوان » مانند برنامه چهارراه جوانی، روی خط جوانی و …
10. کارشناس برنامه های مختلف « رادیو معارف » مانند برنامه خانه مهر، پرسش های تربیتی و …
11. کارشناس برنامه های مختلف « رادیو قرآن» هر سه شنبه مشاوره تربیتی در قرآن
12. کارشناس برنامه های مختلف « رادیو قم» مانند برنامه کانون مهر ، با جوانان و …
13. کارشناس برنامه های شبکه جام جم ( اروپا و آمریکا)

فعالیت های اجرایی:
1. مسئول امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم 1375 تا 15 شهریور 1384
2. عضو شورای جوانان صدا و سیمای مرکز قم از 1376 تا 1380
3. دبیر شورای فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم از 1381 تا 15 شهریور 1384
4. مسئولیت مشاوره آموزش و پرورش منطقه 14 تهران 1367 الی 1369
5. مسئول تبلیغات سپاه پاسداران منطقه هفت کشوری 1358 الی 1362
6. عضویت هیئت مؤسس و هیئت امناء دارالشفاء الزهراء سلام الله علیها
7. عضو شورای عالی فرهنگی حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

زبان سبز

زبان سبز

۱- زبان می تواند اقتصاد را سامان دهد چرا که بسیاری از تورم های اجتماعی به ناهنجاری های اخلاقی جامعه برمیگردد در همین راستا پیامبر ص و امام علی علیه السلام می فرمایند که اگر زبان کسی میزان باشد برادرانش بسیارند و او دچار مشکل نخواهد شد چون خیلی راحت می تواند در روابط اجتماعی و شغلی خود را جا کند.

۲- ۹۴درصد خانم ها زمینه ضعف جسمی دارند : افت قند. فشار خون. افت قطع ارتباط گوارشی با سیستم عصبی. زمینه پرخاشگری آنان است.

۳- یکی از عللی که خانم ها این افت های سه گانه را دارند احساس تنهایی است . و علت احساس تنهایشان بخاطر عدم ارتباط قوی و صحیح با دیگران است. لذا وقتی ارتباط ضعیف باشد پرخاشگر می شوند.

۴- معمولا انسانها از طریق شنیدن و دیدن و گفتن و حرکات تحریک میشوند.

۵- اسلام می گوید اول زبان را کنترل کن.

۶- طبق بیانی از امام علی علیه السلام عقل در آدم احساساتی ساقط می شود البته به این معنی که از بین برود نیست بلکه دیگر کسب مهارتهای صحیح را از دست می دهد.

پرورش ظرفیت های انسان‍ی (2)

کودک چهار ساله از نظر عقلی

            1-) از نظر عقلی چهار ساله ها نظرات دیگران را به خوبی درک می کنند ،

علاوه بر آن آدم های خود مداری هستند ؛

بنابراین اگر چیزی می گویند که ما دوست نداریم ، نباید به آن پیله کنیم چون

این سنّ، سنّ ِ خود مداری در سخن است ؛

یعنی آن موقع که می خواهد خودش را شکوفا کند طبیعتش همین طور است ،

در چنین مواقعی می گویند به اصل تغافل عمل کنید و ذهن او را به سمت دیگری جهت بدهید.

2-) کودک دراین سنّ قدرت تقلید ِ شدید دارد ؛ بنابراین فیلم و کارتونهای

امروزی برای او بسیار مضّر است ، چون از آنها تقلید می کند .

از آنجا که بچّه ها در این سنّ از نظر عقلانی قدرت تقلید شدید دارند اگر بخواهید مقلّدِ

کسی بشود بهترین موقع است . ولی دقّت کنید مقلّد شما پدر یا مادر ِ

مهربان شود.

3-) کودک در این سنّ از نظر عقلی ذهن پرسشگری دارد. مانند اینکه:

من چطور به دنیا آمده ام؟ خدا کجا قرار گرفته؟ خدا چقدر بزرگ است؟ آیا خدا همه جا هست؟

توی کمد و کیف و جیب من هم هست؟

حالا چه کسی باید پاسخ بدهد؟!

اگر من و شما پاسخش را نگوئیم، چه کسی باید جواب بدهد؟

4-) کودک در این سنّ قصّه های طولانی را دوست دارد ، امّا نه هر قصّه ای.

5-) تخیّل زیاد دارد .

6-) در مورد فعالیّت خود، کنجکاوی می کند.

7-) گذشته و حال را می فهمد.

8-) هم دورۀ شیر خوارگی و هم آینده را در لابه لای صحبت های پدر ومادر می فهمد.

ادامه دارد...

استاد دکتر رضا علی کرمی / مسجد اعظم قم / بنقل از افق حوزه س6ش176ص6/12. 11. 1386.

پرورش ظرفیت های انسانی (1)

کودک چهار ساله از نظر جسمان‍ی

 ظرفیت های اللهی که در وجود ما هستند ولی شکوفا نشده اند، ظرفیت های بسیار قوی هستند .

برای شکوفا کردن ظرفیت ها ضرورت دارد که به فطرتمان عمل کنیم و از این طریق ظرفیت هایمان

را شکوفا کرده تا اینکه مبتلا به بحث های انحرافی – حتّی به شکل عرفان انحرافی –

نشویم .

امّا برای اینکه به این راه حل برسیم اوّل باید 

تسلط

راز و رمزهای تسلط بر زندگی در راه هدایت الهی است.

1- خودمان مسؤل انتخاب های خودمان هستیم.

2- اگر زندگی و شغلی را دوست ندارید ، تغییر بدهید.

3- اگر احساس شادابی نمی کنید ، خودتان باید سبک زندگی کردن را تغییر بدهید.

4- نقش قربانی را ایفا نکنید.

5- اسیر گذشتۀ خود نباشید.

6- اگر عادت کنید زندگی خود را به سرزنش دیگران و یا افسوس گذشته بگذرانید ، هیچ موفقیتی در زندگیتان حاصل نخواهد شد.

7- شما خالق موقعیتها و حتی احساساتی هستید که وجود دارند.

8- هر چیزی را که انتخاب کنید ، از جمله افکاری که انتخاب کرده اید ، پیامدهایی دارند.

9- وقتی رفتار و افکار سالمی انتخاب می کنید ، حتی اگر مشکلات بزرگی برای شما بوجود بیاورند، در نهایت به پیامدهای مفید و سالم دست خواهید یافت .

10 - این موارد نمی شود مگر در سایۀ هدایت خداوند مهربان .

منبع: استاد کرمی / مسجد اعظم قم/ 1385.

پرورش ظرفیت های انسان‍ی(5)

 کودک چهار ساله از نظر اجتماعی. 

 در این سن اموال خود را به دیگران می دهد تا بازی کنند ؛ 

 لذا اگر بعضی این طور نیستند ، به دو دلیل است ؛

یا مادری دارد که زیاد به او تذکر می دهد که

 وسایلت را تمیز نگه دار ، نشکن ، مرتب کن .

 یا بچه می خواهد از نظر عاطفی خودش را بیازماید ولی ما نمی گذاریم

و اعتماد را از او می گیریم. 

4-) قدرت خود را با شکستن ، کتک زدن و داد و فریاد زدن نشان می دهد . 

 لذا اسباب بازی بخرید که قابل باز و بسته شدن باشد تا کودک

 احساس کند که شکسته شده ،

البته نه اسباب بازی گران که با ترس از خرابی ، خلاقیت را دچار مشکل کنیم.

 سعی کنیم خودمان با او بازی کنیم چنانکه

پیامبر صلی الله علیه و آله این کار را می کردند .

 در هر صورت ، بچه در این سن می خواهد یک طوری بازی زندگی را تجربه کند ؛

 اگر جلویش را بگیریم  

شکوفا شدن ظرفیت های واقعی اش را محدود کرده ایم.... 

منبع: استاد دکتررضاعلی کرمی/افق حوزه/س۶ش۱۷۷/ص۶/۸۶.۱۱.۱۰.  

ره یافته

  علل و عوامل فشارهای روانی و جسمانی 

 
اسلام فوق العاده به مقابله با واکنش های استرسی معتقد است. گاهی برخی از آموزه های اجتماعی برای ما یک فشار روانی ایجاد می کنند و گاهی فشار روانی را از بین می برند و آن بر اساس آموزه های ماست٬ در آموزه های دینی نباید به شرایطی برسیم که امتحانها و کم و کاست ها بر ما تاثیر بگذارند.

در سوره بقره آیه۱۵۵ چنین می فرماید: حتی شما را با اندکی از ترس٬ گرسنگی و کاهش از مال و... آزمایش می کنیم. بعد می فرماید: صبوران و شکیبایان را مژده بده. و در ادامه می فرماید: آنان که می گویند انا لله وانا الیه راجعون اینها ره یافتگان اند. علامه طباطبایی(ره) می گویند: (( انسان هایی که توان هضم فشارهای روانی را ندارند ره یافته نیستند.))

بنابراین فشارهای روانی خیلی از زندگی ها را بهم می پیچاند. تمام آدم های ناموفق بدون استثنا فشار روانی دارند و بر عکس٬ آدمهای موفق فشار روانی کمتری دارند و یا اصلا ندارند.

آیات متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه آنان که ره یافته نیستند٬ نمی توانند قرآن را بفهمند. حضرت آیه الله جوادی آملی می گویند: صرفا با علم آموزی نمی شود قرآن تفسیر کرد٬ بلکه یک نور نیاز است و این نور هم با طاهر شدن ما بوجود می آید چنان که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت(علیهم السلام) « مطهرون» هستند و در عالی ترین مقام قرار گرفته اند.

باید خودمان را به اینجا برسانیم که فشارهای روانی بر ما اثر نکند٬ استرس یا فشارهای روانی ممکن است در زمینه های مختلف برای ما بوجود آید.

مثلا دخالت اقوام در زندگی خصوصی٬ مشکلات اقتصادی٬ مشکلات روابط اجتماعی٬ نرسیدن به آرزوهای دوران جوانی و نوجوانی٬ از دست دادن کار و شغل٬ مریضی و مرگ نزدیکان و ... که همه مردم از چنین مواردی دچار فشار روانی نمی شوند٬ یعنی هیچ یک از این موارد برای خیلی از مردم حتی یک واحد فشار روانی را بر آنان وارد نمی کند.

آدمهای نرمال از نظر شخصیت روحی- روانی متعادل اند٬ لذا  ظرفیت تحمل  فشارها را دارند و در زندگی آنان ایجاد مشکل نمی کنند.

در ایجاد فشارهای روانی بین زنان و مردان تفاوت هایی وجود دارد به طوری که در کشور ما زنان بیش از مردها تحت تاثیر فشارهای روانی قرار می گیرند. و حال آنکه از نظر اسلام در این مساله نباید بین مرد و زن فرقی باشد. باید هر دو تحملشان بالا باشد٬ چنان که خیلی از مادران در زمان جنگ این تحمل را از خود نشان دادند٬ مثلا سه تا فرزند آنان شهید شده بود و چهارمین فرزندشان که آخرین فرزند هم بود را به میدان می فرستادند.

علت اینکه ما نمی توانیم فشارهای روانی را تحمل کنیم عبارت است از:

۱- علایق و دلبستگی ها٬ که اگر به صورت صحیح رشد نکرده باشد فشار روانی ما را بالا می برند

۲- تحقیرهای پی در پی شخصیتی٬ مثلا گاهی زن و شوهر همدیگر را پی در پی تحقیر می کنند و متوجه هم نیستند و این موجب می شود توان مقابله با فشارهای روانی را از آنان بگیرد ٬ چنین آموزه های اجتماعی و خانوادگی به بچه ها نیز سرایت می کند.

۳- نداشتن روش های درست تغذیه .

۴- واکنش های اخلاقی ٬ پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) وقتی که بحث ماموریت خودشان را ابلاغ می فرمایند٬موضوع مکارم اخلاق را مطرح می فرمایند: یعنی اگر براساس مکارم اخلاق شکل بگیریم در مقابل مشکلات مقاوم می شویم٬ آن گونه امام خمینی (ره) مقاوم شدند.

برخی از مطالب استرس زا در اجتماع بر گرفته از اسلام نیست. مثلا در بحث عزاداری برای وفات اقوام ٬ در اسلام داریم که صاحب عزا تا سه روز مهمان همسایه یا فامیل است و نباید استرس بر او وارد شود و پخت و پز نماید٬ در حالی که در جامعه ما بر خلاف این عمل می شود.

                        استاد رضا علی کرمی/ ۲۹/۱/۸۶مسجداعظم قمhttp://www.masoumeh.com/far/page.php?page=17&id1=14  

کاهش فشار روانی

صراحت      صداقت      صمیمیت 

چند طریق برای کاهش تاثیر استرس و فشار های روانی وجود دارد :

اولین راه :

احساساتمان را با اطرافیان ، صریح و صادقانه بیان کنیم ، تا راحت تر مشکلات را درک کنند.

خانواده هایی که فرزندان شان صادقانه احساساتشان را بروز ندهند دچار ضرر بزرگی می شوند ؛چون نمی توانند مشکل فرزند را درک کنند تا آن را به طور صحیح بر طرف نمایند و از طرفی بچه ها هم نمی توانند خلاقیت ها و استعدادهای خود را شکوفا کنند .

در روانشناسی رشد گفته می شود :

انسان ها در هر مرحله از رشد نیازها و مشکلات تازه ای دارند . مثلاً

در کودکی مشکل راه رفتن و نیاز به مراقبت شدید وجود دارد. در دورۀ جوانی ، جوان نیاز به مقبولیت ، محبوبیت و موفقیت دارد و از طرفی به خاطربی تجربگی، مشکل عدم شناخت راه

 رسیدن به موفقیت را دارد. و در مرحلۀ پیری ، فرد نیاز شدید به محبت دارد و از طرفی به خاطر غرور ، مواجهه با مشکل عدم ابراز محبت است.

بنابراین زندگی مانند مسیری است که در هر مرحله اش مشکلی جدید وجود دارد . اما مسألۀ مهم ، آن است که انسان راه حل مشکلات و مقابله با آنها را یاد بگیرد ؛ اولین قدم در مقابله با

 مشکل ، تحمل فشار روانی و پس زدن آن است ، تا اینکه مشکلات و فشار روانی آن ، ما را افسرده و ناتوان نکند ،

صریح و صادق بودن در زندگی موجب افزایش روحیۀ شهامت و شجاعت در مبارزه با مشکلات زندگی می باشد. 

منبع: استاد کرمی/افق حوزه/س6ش159 مرداد86/ص6.   

مقابله با هیجانات

رابطۀ کنترل اعصاب با نحوۀ سخن گفتن 

اوّلین جایی که عواطف انسان را دچار مشکل می کند و به دنبال آن روابط انسان هم بحرانی می شود، نحوۀ سخن است.

امام علی (علیه السّلام)  می فرمایند :

 (( یکی از علّت های عدم تبعیّت و عدم پیروی

 مرد یا زن در منزل،

 مدیر در محیط کار،

 کشاورز در مزرعه،

 کاسب در معامله و ...

 آن است که شخص در سخن گفتن، مهارت ندارد.)).

امیرالمومنین علی ( علیه السّلام) می فرمایند:

 (( کم گوئی و خلاصه گویی در آغاز گفتگو، مهارت است.))

 زیرا نم‍ی دانیم بحث به کجا کشیده می شود. البته باید توجّه داشت که نباید از خانم ها انتظار کم گوئی داشت؛ چون آنها برای تربیت فرزند نیازمند جمله های طولانی هستند.

 و هر فرزندی تا سه سالگی باید ۳۵۰۰ واژه را ذخیره کند و بهترین کسی که این کلمات را می گوید مادر است . لذا کسانی که فرزند دارند، مخصوصاً از شیر خوارگی تا ۶سالگی باید بگذارند خانم ها بیشتر صحبت کنند. 

 دوّمین راه رسیدن به این ویژگیها مفید گوئی است؛

 یعنی سخن گفتن در ارتباط با نیازمندی های زمان . 

  هروقت عادت کردیم درباره مردم سخن نگوئیم به تدریج آرامش را به خود بر گردانده ایم.

لازمۀ آرام و مفید سخن گفتن، کنترل اعصاب است.

برای کنترل اعصاب چه باید کرد؟ 

امام رضا(علیه السلام)می فرمایند:

(( برخی ازمسائل عاطفی دست شما نیست. که این مسائل دو قسم اند؛

۱- یا خدا باید آنها را ایجاد کند. ۲- یا از طریق جسم ایجاد می شود.

برای تحصیل آن چیزی که باید خدا بدهد:

 الف- شبها هنگام خواب تسبیحات حضرت زهرا(علیهاالسلام)  را با این نیّت که خدا به شما عنایت داشته باشد بگوئید.

 ب-  حتماً موقع خوردن یا آشامیدن (بسم الله الرحمن الرحیم) بگوئید وبه فرزندان هم بیاموزید.

 ج- هر وقت از پدر و مادر یاد می شود برای آمرزش آنها بگوئید (لا اله الا الله) تا آنها هم برای شما دعا کنند.

 د- مناجات خمس عشر امام سجاد (علیه السلام) را تلاوت کنید بطوری که معانی اش را بفهمید.

و امّا در مورد چیزهایی که باید از طریق جسم ایجاد شود:

۱- بین غذا آب ننوشید تا عواطفتان متزلزل نشود و در هنگام گفتگو دچار مشکل نشود.

۲- هر چند وقت یک بار چشمهایتان را به آسمان یا آب یا هر چیز آبی رنگ، صورتی، سبز یشمی بیندازید یا به چهرۀ مؤمنی که در حال ذکر است، نگاه کنید تا به آرامش برسید.

در روان شناسی بحثی است درباره رنگ ها و اثر آن بر مشیمّیۀ چشم و اثر مشیمیه بر غدد و هورمون های آن؛ مشیمیه از طریق سیستم انتقال دهندۀ عصب مستقیم بر مغز اثر می گذارد و کارتکس گویای مغز بر غدد اثر گذاشته  و غدد هورمونی را ترشح می کنند که روی زبان آرامش بوجود می آورد .

۳-  در محیط کار منزل و لباسها از رنگ های قرمز تنها یا قهوه ای تنها کمتر استفاده کنید.

۴- شستن انگشت ها که در آرامش عصبی موثر است،

 مخصوصاً آقایان و خانمهایی که از بیرون وارد خانه می شوند، این کار را انجام دهند .

اگر دقّت کنید بین انگشت پا گاهی بو می گیرد وبرای رفع آن باید :

یا چند بارحنا بزنید. یا با تاید بشوئید تا زبر شود. یا بر خاکی که آفتاب بر آن تابیده پا برهنه راه بروید.

۵- حتماً قبل از طلوع آفتاب صبحانه بخورید.

۶- هنگام طلوع و غروب آفتاب و وقت اذان نخوابید.

۷- افرادی که تازه به سن بلوغ رسیده اند اگر جای گرم بخوابند، چون جسم و غددشان با محیط هماهنگ نیست، تسلط بر خویشتن ندارند. هنگام سن بلوغ اگر دمای محیط خواب بیش از ۲۵ درجه باشد مشکل ایجاد می کند.

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) آمده که بعد از جدا سازی فرزندان از ۳ سالگی از پدر و مادر و خواهر و برادر می فرمایند: پوشش (ملحفه) نباید باعث گرمای زیاد شود، چون بچّه ها عصبی مزاج می شوند.

عدم رعایت این مسائل باعث مشکلات عصبی دیگر برای جوانان می شود از جمله:

۱- تیر کشیدن شقیقه. ۲- سوزش بالای معده.  ۳- تیر کشیدن کتف و بازوی چپ.

 امام باقر (علیه السلام) نیز می فرمایند:(( برای عصبانی نشدن در طول روز شبها هنگام خواب پاهایتان را از پوشش (ملحفه) بیرون بگذارید.))

۸-  یکی دیگر از راههای آرام گویی و مقابله با هیجانات، زیاد جویدن غذا می باشد.

زیرا با این کار غدۀ لوزالمعده، انسولین را درست ترشح می کند و غدۀ تیروئید و پاراتیروئید درست عمل می کنند و موجب تسلط بر عواطف می شود.

۹- خنده با قهقهه نباید باشد.  زیرا تا ۱۴ روز حالت نیمه افسردگی ایجاد می کند.

 پیامبر صلی الله علیه وآله می فرمایند:

(( خنده با قهقهه مذموم است. و تبسّم جزء صفات افراد خوش اخلاق است.))

تحقیق مفصلی در باره تمرکز و آرامش در ژاپن صورت گرفته که آنها برای آرامش از ورزش یوگا استفاده می کنند. امّا ارتوپدها پیرامون مضرّات آن بر کمر و... هشدار داده اند.

 لذا بعد از چهارده سال تحقیق به این مطلب رسیده اند که یک دقیقه خنده با تبسّم ۴۵ برابر یوگا آرامش تولید می کند.

پیامبر صلی الله علیه وآله : (تبسم کنید و هنگام صحبت با یکدیگر با تبسّم سخن بگوئید.)

  کسی که یکبار مقابل همسر خود عصبانی شود، ده روز از طول عمر مفید او کاسته می شود .

آن وقت می گویند چرا طول عمر کمتر شده و سکته ها زیاد؟

 دلیلش ضعف اخلاقی است نه مشکلات مالی..

منبع: استاد دکتر رضا علی کرمی/ مهارتهای زندگی/ مسجد اعظم قم /1اسفند84.

انواع ، علل و درمان دروغگویی کودک

دروغ کودکان  

دروغ یکی از عوامل مهمّ در ایجاد استرس و فشار روانی در کودکان است، مخصوصاً دروغ تدافعی.

در بین کودکان، نوجوانان و جوانان بیشتر دروغ تعمّدی شیوع دارد.

انواع دروغ تعمّدی:

۱- دروغ اوّل  در بازی است؛ که کودک در حین بازی برای این که حوادث تخیلی در ذهن خود را به مخاطب خود بقبولاند، مرتکب آن می شود. در این جا توصیه می شود پدر و مادر چند امر را رعایت کنند؛

     الف- طبق سفارش پیامبر(صلی الله علیه وآله) با کودک خود در هفت سال اوّل زندگی همانندِ یک انسان کامل و متشخّص برخورد کنید و بدانید که فرزندتان در این ۷سال اوّل، فرد ِبا شخصیّتی است که فقط از نظر سنّ کودک است.

     ب- در بین مکالمات و گفتگوهای خودتان، به بچّه نیز توجّه کرده و چند جمله ای با او نیز حرف بزنید. کودکی که نیم ساعت با خودش بازی می کند و می بیند که پدر و مادر هنوز مشغول کار خودشان هستند خسته می شود. لذا برای جلب توجّه پدر و مادر در حین بازی یک مطلب تخیّل‍ی را ابراز می کند.

     ج- به سؤالات کودکتان به صورت کامل و جامع پاسخ دهید. مثلاً در پاسخ به سؤالِ ( خدا کجاست؟) بچّه را سر کار نگذارید و یا اگر از تولّد برادر یا خواهرش پرسید؛ به او دروغ نگویید که از بازار خریده ایم!!! که همین امر موجب می شود کودک بعدها در بازی های کودکانۀ خود مرتکب این دروغ ها شود.

      د- در برابر شلوغ کاری ها و سخنان زیاد او صبور بوده و پاسخ های دوستانه داشته باشید. وگرنه چنانچه از تذکّرهای پی در پی و برخوردهای تند استفاده کنید، کودک را در تخیّلات خود به دروغ پردازی سوق می دهید تا به این بهانه بتواند با پدر و مادر ارتباط کلامی ِ دوستانه پیدا کند. البتّه پدر و مادر مطمئن باشند که صبر و تحمّل در برابر این گونه رفتارهای کودک، او را به یک

تعادل رفتاری می رساند که از ارتکاب مجدّد آن عمل باز می دارد، در غیر این صورت کودک در مقابل هر برخورد تند والدین، به تکرار این رفتار روی می آورد که هر بار شدیدتر از گذشته می شود. لذا بعدها با درک کاهش ِ مقبولیت خود در خانه به انگیزۀ کسب مقبولیت از دست رفته اش مرتکب دروغ های تخیّلی می شود تا احساسات پدر و مادرش را به نفع خودش تحریک کند.

جالب است بدانید که کشف این امور برای کودک بسیار ساده و راحت است. به عنوان مثال این که برخی کودکان در هنگام عدم پاسخ مثبت به درخواستشان، سر به دیوار می کوبند؛ بیانگر شناخت دقیق آنها نسبت به حسّاسیت های والدین است. لذا توصیه می شود یکی دو بار به این رفتار کودک بی توجّهی شود تا از این کار ِ خود دست بردارد.

2- دروغ دوّمی که کودکان ِ سه تا نه ساله مرتکب می شوند، دروغ به همدیگر است؛ که از ناتوانی او در بیان برخی مطالب نشأت می گیرد و متأسّفانه بعضاً با تشویق های نابجای اطرافیان نیز همراه می شود.

3- دروغ سوّم؛ دروغ تخیّلی است که کودک برای جلب نظر اطرافیان مرتکب آن می شود. مثلاً به پدرش می گوید: ( جنّ دیدم ) یا ( مارمولک خیلی بزرگ دیدم و ...) که این دروغ، خود می تواند چهار عامل اساسی داشته باشد:

       الف- سرعت مادر در حرف زدن، سبب می شود که کودک در درک برخی از کلمات دچار مشکل شود که به مرور زمان، او را در ادراکات خود دچار نقص می کند.

        ب- محبّت های بیش از حدّ به فرزند که به صورت های مختلفی بروز پیدا می کند.

        ج- بی محلّی پدر به سخنان ِ کودک، باعث می شود که فرزند نیز کار پدر را همانند سازی کرده و بعدها به صورت دروغ ِ تخیّلی اعمال کند.

        د- واکنش های بیگانه اطرافیان نسبت به فعالیّت های کودک . بدین گونه که به عنوان مثال مادربزرگ با او برخورد ِ تند و صریح دارد و عمّه به او محبّت می کند، که همگی ِ اینها موجب ایجاد یک نوع فشار روانی بر ذهن کودک می شود و او را مجبور به دروغ می کند.

4- دروغ چهارم، انتقام جویانه است که از بدبینی کودک ناشی می شود. مثلاً ظرفی را شکسته ولی به جهت انتقام از برادرش، این کار را به او نسبت می دهد. البتّه زمانی که فرزند نسبت به پدر و مادر ِ خود بدبین می شود خطرناک تر می گردد. مثلاً پدر ومادر برخوردی کرده اند که به مذاق کودک خوش نیامده، لذا در صحبت های خود با دایی، عمّه، خاله، مادربزرگ و... اطلاعاتی را به دروغ به والدین ِ خود نسبت می دهد تا به نوعی انتقام ِ خود را از آنها بگیرد.

5- دروغ پنجم؛ به جهت ترس از ((تنبیه)) یا ((تهدید)) از کودکْ سر می زند. اسلام در تربیت فرزند می گوید: (تنبیه) ممنوع است جز در ضرورت ها . و ( تهدید ) هم ممنوع است مگر جایی که قدرت بر اجرای آن داشته باشید. البتّه تنبیه انواعی دارد؛ یکی از آنها قهر کردن است که آن هم نباید بیش از سه ساعت به طول بیانجامد. در تهدیدکردن هم عباراتی از قبیل : ( به خانه راهت نمی دهم و...) همگی از عباراتی هستند که اگر چه کسی قدرت بر انجام آن ندارد امّا کودک چه بسا بخاطر ترس از همین الفاظ، مرتکب دروغ شود.

6- دروغ ششم؛ خودخواهانه است که کودک با گفتن آن قصد فریب افراد را دارد. این دروغ گرچه از دخترها کمتر شنیده می شود امّا در پسرها از سنّ نه سالگی به بعد بیشتر بروز پیدا می کند.

7- دروغ هفتم؛‌ دروغی است که از روی وفاداری صورت می گیرد مثلاً به جهت حفظ آبروی دوستش مرتکب دروغ می شود که در سنین نه سال به بالا مشاهده می شود.

علل و ریشه این نوع دروغ ها را می توان در چند مورد بیان داشت؛

       عامل اوّل، احساس کمبود شخصیّتی است که البتّه از همان کودکی قابل پیشگری است؛ با دوری از محبّت های افراطی و برخوردهای تحقیر آمیز، می توانیم جلوی این پدیده را گرفته و شخصیّتی بزرگ را به او ارزانی کنیم.

       عامل دوّم، نداشتن ِ صراحت ، صداقت و صمیمیّت عامل دیگر در شکل گیری رذیله دروغگویی در شخصِّت کودک می باشد.

       عامل سوّم، آرزوها و رؤیاهاست که برای جلوگیری از ایجاد این حالت، لازم است آرزوهای اساسی کودکانمان را بشناسیم. به عنوان مثال چند چیز است که آرزوی آن، برای بچّه ها بسیار مهمّ است و پدر و مادر باید سریعاً در تهیّۀ آن اقدام کنند:

     برای دختران ـــــــــــــــــ الف- تهیّه کردن چیزی که شبیه خودشان است مانند عروسک. امّا پدر و مادر توجّه داشته باشند که در خرید عروسک اموری را رعایت کنند؛ 1- گران قیمت نباشد، چون ترس از خرابی و شکستن ، فشار روانی برای کودک ایجاد می کند. 2- تمام پارچه یا دارای اعضای متحّرک باشد، به گونه ای که دست و سر و پا، قابل باز و بسته شدن باشد.

                    ـــــــــــــــــــ ب- بیان قصّه ها و داستانهای مختلف به شکل ِ نمایشی که لازم است مادر قبل از خواب به این نیاز فرزند پاسخ ِ مثبت دهد.

      برای پسران ــــــــــــــ الف- بازی های پر جست و خیز و پر هیجان بسیار برای او مهمّ است . لذا والدین باید اجازۀ این بازی ها را به او بدهند.

                      ـــــــــــــــــ ب- پدر ها گاهی با فرزندانشان بازی کنند و یا به او کارهای متناسب با ظرفیتش بسپارند تا شخصیّتّ خود را باور کند.

پدر و مادرهایی که از دو سالگی فرزندانشان را به کارهای مناسب با سنّ وادار می کنند خدمتی بس بزرگ در تربیت ِ آنها کرده اند. مثلاً (جوراب را خودشان بپوشند، مسواک بزنند، بند کفش را خودشان ببندند، اتاقشان را جمع و جور کنند، چیزی را بیاورند، سفره بیاندازند و...)

       عامل چهارم، جلب توجّهات است.

 سخت گیرهای بیجا، اعتراف گرفتن ها، سؤال پیچ کردن ها، تبرئه کردن های بی دلیل و نزاع های خانوادگی از دیگر عوامل سبب ساز در ایجاد این رذیلۀ اخلاقی است.

عواملی که سبب می شود بچّه روزی در مقابل مادر بایستد:

                                      اوّل- اینکه مادر در مقابل کودک بیش از دو بار به شخصیّت پدر بی احترامی کند.

                                      دوّم- اینکه مادر با پرخاش با پدر صحبت کند.

                                     سوّم- اینکه در مقابل کودک از پدر غیبت کند.

درمان دروغگوئی کودک :

    *   ناکامی های او را در زندگی کاهش دهید. به گونه ای که نگذارید از شما بترسد.

    *    از کارهای خوبشان احساس رضایت کنید و به زبان بیاورید.

    *   نسبت به کارهایشان سؤال داشته باشید و اگر پاسخی نادرست داشتند راه حلّ ارائه کنید.

    *    مسؤولیت های پی در پی، از ساده به مشکل، به آنها بدهید تا توانایی مقابله با مشکلات را پیدا کنند.

    *   به حرفهای آنها گوش کنیم و اگر وقت نداریم، حتماً برایشان وقت خاصّی را معیّن کنیم.

    *  احساسات خود را علنی به آنها بگوئیم. مثلاً (بگوئیم از حجابت خیلی خوشحالم، از این کارت ناراحت هستم، دوست دارم با حیا و متانت حرف بزنی و...)یعنی با آنان با قاطعیّت حرف بزنیم.

    *   تلاش کنیم قول و وعده ندهیم مگر اینکه عمل کنیم.

    *  پشت سر دوستان او یا اظهار نظر نکنیم یا اگر هم مطلبی گفتیم خیلی صریح و با قاطعیّت باشد.

    *   به جای اینکه عذر تراشیهای او را بشنویم، به دلیل ناکامیها، توجّه کنیم و راه حلّ بدهیم.

    *    اگر دچار لکنت زبان است، به هیچ وجه حسّاسیت نشان ندهیم چون 98% لکنتها تا 5سالگی رفع می شود.

استاد رضاعلی کرمی/ مسجداعظم قم

بنقل از دو هفته نامۀ افق حوزه/ش156/ص6/86.4.20/.

زبان شیرین

ظرفیت تعقلی

امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) میفرمایند:

(( خوش زبانی دلیل بر بزرگواری است.))

در بحارالانوارج75ح19، حضرت می فرمایند:

 (( اگر می خواهی انسانی باشی که حق را از باطل تشخیص بدهی سه نکته را باید رعایت کنی ؛

 1- زبانت آلوده به رذائل نشود. 2- در مقابل عالمانی که از دین سخن میگویند زانوی یادگیری به زمین بزنی .3- با کسی همراهی کنی که کلامش کلام ادب و معرفت است.))

برای اینکه این زبان دچار مشکل نشود 4 نکته را باید رعایت بکنی تا آن ظرفیتها بوجود بیاید.

 نکته اول- شوخی خارج از قاعده و قانون با بچه ها نداشته باشیم. روایات در بحار الانوار ج 7ب3ح10- ج77ب8ح1 وغررالحکم ص436 و اصول کافی ج2ص663؛ می فرمایند:

(( آفت هیبت و وقار ، شوخی است. چنان که آفت حیثیت و آبرو ، غیبت وتندی است.)).

پدر ومادر نباید شوخی و غیبت و تندی نمایند. زیرا هم خود و هم فرزند به آن ظرفیتها نمی رسند. در حدیث می باشد که وقتی غیبت کردی ، انگار سخن چینی کردی و رحمت خدا در رشد نعمت از تو دور میشود.

 نکتۀ دومی که می فرمایند اینکه دخترها را از 4سالگی، از بین زنانی که بد حجاب هستند، دور کنید و گرنه نعمت حیا را از آنها دور میکنید. واگرنعمت حیا از دختر دور بشود ، ظرفیت تعقل و ظرفیت ادراک از او دور میشود.

از امام محمد باقر (علیه السلام) سؤال شد که دختران را از چه سنی به حجاب توصیه کنیم؟ فرمودند:

(( 3 سالگی که تمام شد.)) عرض شد یابن رسول الله اگر نگذاریم در بین افرادی که فامیل هستند وارد شود، صلۀ رحم دچار مشکل نشده است، فرمودند:

(( صلۀ رحم را نمیشود تعطیل کرد ، اما با زبان شیرین و در قالب داستان ، مطلب را به فرزند گوشزد بکنید.)) 

سلسله بحثهای اسلام و مهارتهای زندگی حجت الاسلام استاد دکتررضاعلی کرمی/مسجد اعظم قم بهار88/به نقل از افق حوزه سال7ش229ص10. 

فرصتها

ازدواج و فرصتها 

بعضی افراد در مقابل دردهای زندگی زبون

 هستند ؛ این قبیل افراد از اسلام ، آئین 

 خانواده و اجتماع درست استفاده نمی

کنند. معمولا کسی که از اسلام پیروی 

میکند ، در زندگی یک گام جلوتر و موفق تر

 خواهد بود. از نظر امیرالمؤمنین ( علیه السلام ) 

 شخصی که از فرصتها استفاده نمیکند ،

این دلیل بر نادانی او می باشد.  

البته...  

حق سالاری

نقش وفاداری و تعهد زوجین

 و آثار آن در زندگی

 زندگی را برای سلامت و خیر آغاز می کنیم. حال سؤال این جاست که کلید این خیر در  چیست؟ در زندگی مشترک هر چقدر طرف مقابل را بیشتر بپذیریم تعهد ما نسبت به او بیشتر می شود. و هر چه تعهد بیشتر شود آثار و برکات آن تعهد مشهودتر می شود.

اگر بخواهیم تعریف جامع و کاملی از ایمان به دست آوریم باید به قرآن رجوع کنیم. بر طبق قرآن ایمان به مجموعه احکام، تعهدات و وظایفی گفته میشود که باید به آن عمل کنیم و البته در قالب قواعد و اصولی است که باید در زندگی به آن پرداخته شود. در تعریف اخلاقی نیز باید گفت؛ اخلاق به مجموعه اصل و قواعدی گفته می شود که بین عمل و ایمانی که نسبت به یک جریان وجود دارد ارتباط برقرار می کند. هر چقدر زن و مرد نسبت به اصول، عقاید و تعهدات آشناتر باشند خیر در زندگی آنان رو به تکامل بیشتری است.

طبق آمار گفته شده معمولاً در همان شش، هفت ماه اول کم کم احترام ها به کنار می روند و به تصور این که چون همسر هستند و یکی اند تعارف را کنار می گذارند، ولی تعهدات، احترام ها و... تعارف نیستند.

خداوند در نهاد انسان صفاتی از خود به ودیعه گذاشته که هیچ کس حتی همسر حق توهین به آن - صفات الهی و شخصیت انسان – را ندارد.
خداوند در آیه 30 سوره بقره می فرماید: به یاد آر آنگاه که پروردگار، فرشتگان را فرمود من در زمین خلیفه ای (از بشر) خواهم گماشت... خداوند به ملائک، زمین، آسمان و همه مخلوقاتش خطاب می کند انسان خلیفه من بر روی زمین است. با استفاده این آیه می توان گفت: تمام مسایلی که برای خدا محترم است برای انسان هم محترم است. کرامتی که برای انسان در واقع احترامی است که برای خداست به همین دلیل است که آبروی انسان از حرمت کعبه بالاتر است.
همچنین خداوند در جای دیگر می فرماید: ما از روح خود در آن دمیدیم و به ملائک فرمان داده شد که او را سجده کنند. لذا هیچ کس حق ندارد خود و اطرافیان خود را کم ارزش بداند و یا بی احترامی کند.

هر انسانی این توانایی را دارد که عروج و نزول ملائک و حتی سجده آنها را بر خویش ببیند البته با این شرط که به نکاتی که در اول بحث به آن اشاره شد – ایمان ، عمل، اخلاق – عمل کند، که البته ضعف در هر کدام آنها این توانایی را از انسان می گیرد.
اگر به خویشتن خویش برگردیم و حقیقت خود را درک کنیم می توانیم این موقعیت را داشته باشیم. در حقیقت انسان یک موجود استثنایی و کاملاً مشخص در نظر خداوند است.

از ابوحمزه ثمالی مطلبی در بحارالانوار ص 380 ج 66 آمده بدین شرح که من با دو گوش خودم از حضرت باقر شنیدم که می فرمایند اگر 4 چیز در انسان وجود داشته باشد ایمانش او را یاری می کند و گناهانش از او پاک می شود و خدا در حالی که از او خشنود است ملاقاتش می کند و اگر از سر تا نوک پای این شخص گناه باشد بخاطر اینکه او را دوست دارد آنها را می بخشد و چون گناهش را بخشیده زندگی بر او آسان می شود و برکات خداوند بر او نازل می شود.
1- وفا کردن به پیمانی که برای خدا و عهده خودش قرار داده
2- راستگویی 
3- شرم و حیا
4- خوش اخلاقی با خانواده اش

در سوره مؤمنون آیه 8 و سوره معارج آیه 33، زمانی که صفات مؤمنان را می فرماید از جمله به پایبندی به تعهدات زندگیشان و وفادار بودن به همسرشان اشاره می نماید. در سوره بقره آیه 177 نیز کسی را نیکوکار می داند که به عهد خود وفادار بماند و در سوره اسراء آیه 34، از تعهدات و وعده ها در روز قیامت سؤال می شود.

 
امیر مؤمنان علی(ع) در سفینه البحار ج 2 ص 375/6 می فرماید وفای به عهد از نشانه های تدین است اگر زنی یا شوهری به همدیگر وفادار نبودند بدانید تدین ندارد عبادت او قبول نیست.
رسول اکرم(ص) در بحار ج 72 ص 96 می فرمایند کسی که پایبند پیمان خود نباشد دین ندارد.

یکی از مسایل مهم دینداری که در قرآن از آن بسیار یاد شده وفای به عهد است، عهد به خدا، عهد به خود و عهد به همسر. این سه باید در کنار یکدیگر قرار گیرد. ما نمی توانیم نسبت به تعهدات که بر عهده داریم بی توجه باشیم. این بحث عقیدتی مسأله است و از  جنبه های اخلاقی – اجتماعی، اخلاقی – عقیدتی باید به آن توجه کرد.
امیر مؤمنان علی(ع) در جایی در مورد آثار بی وفایی می فرمایند: کسی که به گفته هایش در مقابل همسرش پشت کند به تدریج برای همسرش قابل اعتماد نیست.

 
یکی از راه های حفظ اعتماد حفظ وفاداری است.
امام علی(ع) در نهج البلاغه خطبه 41 به گونه ای ظریف می فرمایند: بعضی ها این نوع عهد شکنی را زیرکی می دانند،(و معتقدند حرفی را بزن ولی نسبت به آن بی تفاوت باش) وفاداری با صداقت توأم است، عادل باشید، من سپری نگهدارنده تر از آن – صداقت – نمی شناسم، اگر کسی که بداند که بازگشتگاه او چگونه است پیمان شکنی نمی کند.

 مسأله دیگر از بین رفتن اعتماد٬ نبودن صداقت است. در زندگی سه  اصل را نباید فراموش کرد: صراحت، صداقت، صمیمیت این سه لازم و ملزوم یکدیگرند به طوری که زن و مرد در عین حالی که با هم صمیمی هستند باید با هم صریح و روشن باشندد و در عین حال که با هم صریح هستند صداقت و صمیمیت را داشته باشند.
از دیگر عوارض بی اعتمادی اضطراب و تزلزل است، گاه باعث بروز ناراحتی های روحی و روانی و یا حتی بیماریهای جسمی مانند ناراحتیهای پوستی، گوارشی، قلبی و... می شود.
از دیگر آثار بی وفایی دروغگویی و نفاق است که خود این مسأله آرامش زندگی را گرفته و با ایجاد جو بی اعتمادی موجب متلاشی شدن ارکان زندگی می گردد.

وفاداری و آثار آن
حضرت علی(ع) در نهج البلاغه در حدیث 914 می فرماید: شخصی که وفادار باشد سه صفت خوب در زندگی اش پدیدار می شود. 1- مورد احترام واقع می شود. 2- آرامش دارد. 3- رحمت الهی از  نظر مادی و معنوی بر او نازل می شود.

پیامبر اکرم(ص) در بحار ج 75 ص 94 می فرمایند؛ همنشین من در روز قیامت کسی است که با همسر خود وفادار باشد. و همچنین فرمودند: نزدیکترین شما به من در فردای قیامت راستگوترین و وفادارترین شما – نسبت به همسران خود – است.

ویژگیهای خانواده های متعادل و نامتعادل:
خانواده های متعادل مثبت گرا و خانواده های نامتعادل منفی گرا هستند. آنهایی که وفادارند بالطبع مثبت گرا نیز هستند زیرا نسبت به یکدیگر بی اعتماد نیستند چرا که می دانند به یکدیگر دروغ نمی گویند و برای هم احترام قائلند.  با یکدیگر تفاهم دارند زیرا زن و شوهر لباس هم هستند و اجازه ندارند مسائل را به غیر از یکدیگر بگویند.
در خانواده های متعادل حق سالاری جای زن سالاری و مرد سالاری را می گیرد. در اسلام نه مرد سالاری، نه زن سالاری و نه فرزند سالاری هیچ کدام مورد قبول نیست و هر سه اینها نکوهیده و رد شده است.

حال که این همه از وفاداری و آثار و برکات آن گفته شد خوب است چند نکته که می تواند به وفاداری بیشتر بیانجامد، بیان شود:

1- کم گویی: در بسیاری روایات ما به این مسأله اشاره شده وخواسته شده که زیاده گویی نشود. چرا که زیاده گویی می تواند به غیبت منجر شود که علاوه بر گناه کبیره بودن می تواند عوارض زیان بار دیگری در زندگی شخصی مانند اختلافات خانوادگی و... برجای گذارد. البته باید توجه داشت که منظور از کم گویی صحبت نکردان زن و شوهر با یکدیگر نیست بلکه منظور احتیاط در مورد غیبت – که می تواند اثرات زیانباری در زندگی فردی و مشترک داشته باشد – است.

2- مفید گویی: یعنی از صحبت هایی که می تواند علایق را  توسعه دهد باید بهره گرفت. از نکات مثبت همدیگر  چیزهایی را استخراج  کرده و آنها را به زبان آورد.

3- آرام سخن گفتن: در توصیف آرام سخن گفتن می توان گفت که وقتی خانم ها بلند صحبت می کنند مرد قدرت گوش کردن ندارد و توجهی نسبت به صحبت های شما ندارد. اما در مورد آقایان و آرام سخن گفتن آنها باید گفت: زن از گویش و لحن مرد تحت تأثیر قرار می گیرد و احساسات ناب زنانه اش گل می کند

 اما برعکس وقتی مرد با صدای بلند و فریاد گونه حرفی را بزند یا تذکری بدهد زن حداقل تا 48 ساعت نسبت به مرد بی علاقه می شود. لبخند مرد به زن تا 88 ساعت باعث تمرکز و آرامش زن می شود. (حضرت رسول(ص) می فرمایند: خوش اخلاق ترین شما خنده ورترین شماست. و خنده ورترین شما کسی است که همیشه تبسم بر لب داشته باشد. همانگونه که ایشان همیشه لبخند بر لبانشان بود.)

به هر ترتیب اینها همه نکات ظریفی است که اگر رعایت شود و ساده بی اهمیت انگاشته نشود می تواند در حل بسیاری از مسایل و مشکلات زندگی راهگشا باشد و با توجه کردن به این نکات ولو کوچک (اما مفید) و جاری و ساری نمودن آنها در زندگی مشترک می توان اثرات خوب آن را که من الجمله وفاداری طرف مقابل می باشد را در زندگی به عینه دید.

                                     استاد دکتر رضا علی کرمی / به نقل ازhttp://shahrbehesht.com/tabid/61/Default.aspx

وقتی علت را از حضرت پرسیدند: حضرت در جواب فرمودند: بخاطر اینکه پنج اثر خوب و مفید که رضای خدا در آن است را در بردارد: اول اینکه اگر فرزندی از آنها متولد شود عقده ای نیست. دوم؛ چون علاقه و احترام نسبت به همدیگر بیشتر می شود زن و مرد چشمشان متوجه یکدیگر است نه غیر. سوم؛ با عشق و علاقه و بدون هیچ درگیری ذهنی برای نمازشان پایداری می نمایند که این نماز مورد توجه خداست. چهارم؛ در سخن گفتن حیا می کنند و کسی که حیا دارد خدا با اوست و بالاخره پنجم اینکه؛ الگوی دیگران می شوند. در بحار جلد 75 نیز به نقل از حضرت علی(ع) آمده  عالی ترین خوبیها (بین زن و شوهر) وفادار بودن به تعهدات است که در این صورت همنشین های خوبی برای یکدیگرند که اینگونه همنشینی به فرموده پیامبر اکرم(ص) ثواب نماز خواندن در مسجد النبی را دارد.

عبور از بحران

   انسان سالم  شخصیّت سالم

انسان سالم و شخصیّت سالم به کسی گفته می شود که بتواند خود را از مشکلات و بحران های بوجود آمده عبور دهد، در حقیقت بتواند مشکلات و تهدیدات را به فرصتها تبدیل کند.

فرازهای عبور از مشکلات و بحران ها :

۱- نحوۀ استفاده از اطلاعات و کسب آن؛ تا بینش را اصلاح نکنیم، نمی توانیم دانش ها را مفید و سود آور کنیم. خیلی ها تحصیل می کنند ولی از تحصیلشان برای زندگی خود آن گونه که شایسته است استفاده نمی کنند.

۲- مهندسی فکر ( ساماندهی بینش، دانش، روش و منش )؛ یعنی بعد از جمع آوری اطلاعات، تجربیات ِدیگران و ... نوبت به طبقه بندی و اولویت بندی است.

۳- کنترل هیجان؛ وقتی حادثه ای مثل تصادف، مرگ و ... پیش آید اگر به خودمان تسلط نداشته و از... 

تلاش برای بقا

راههای موفقیت در زندگی 

برای رسیدن به موفقیّت در زندگی باید چند مسألۀ محوری را دنبال کرد که یکی از آنها تلاش بر بقاست.

وقتی انسان دچار مشکل می شود ٬ اوّلین بحث که باید به آن بپردازد تلاش برای بقا می باشد ٬ یعنی آن موقعیّت را حفظ کند و نگذارد که بدتر شود .

اوّلین کار در تلاش برای بقا ٬ صبر است . مخصوصاً در بین خانم ها که بیشترِ مسائل را با فامیل در میان می گذارند . امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در غررالحکم می فرمایند: (( صبر کنید ٬ کلامتان را حفظ کنید تا دیگری از وضع شما مطلع نشود. ))

در روایت دیگری هم دلیل آن را بیان می کنند که : (( اگر دیگران از مشکلات افراد با خبر شوند این عامل ٬ سبب تضعیف افراد می گردد. )) پس اگر مشکلی در زندگی پیش  آمد و لازم بود به کسی بگویید باید به اهلش گفت . یعنی انسانهایی که راز دار و امانتدار هستند. و این مسأله را انسان یا با آزمایش می فهمد و یا از تجربۀ دیگران در می یابد.

مرحلۀ دیگر در صبر ٬ صبر در اقدام است ؛ یعنی کار را نباید زود انجام داد بلکه باید تأمّل کرد . البتّه این به معنای سردرگمی نیست.

مرحلۀبعدی صبر ٬ در جدل بین اعضای خانواده است. در این حالت باید مدیر خانواده یا کسی که عاطفه اش را بهتر کنترل می کند ، سعی نماید که فضا را عوض کند یا شرایطی بوجود آورد که افراد به هم محبت کنند مثلا اگر مهمانی بیاید بحث موقتاً تمام می شود و بعداً با استدلال صحبت میکنند.

دلیل این مطلب هم در روایت آمده است که :(( وقتی غریبه و مهمان وارد منزلتان می شود، حیا می کنید و بحث تمام می شود. )) 

 امروزه روانشناسان می گویند: اگر بخواهید با افراد احساسی صحبت کنید آنها را از محیط بحث خارج نمایید. مثلاً در حال قدم زدن در بیرون با آنها صحبت کنید که راحت تر است؛ زیرا مکان ، تاثیر گذار است.

تجربه آموزی از گذشته و قناعت در مسائل اقتصادی از نکات مؤثر در تلاش برای بقاست. 

در مسائل اقتصادی باید به راههای قناعت ٬ درآمد و یا راههای تسکین توجّه کرد . اگر نتوانستید قناعت کنید، راه دیگری برای درآمد پیدا کنید وگرنه از امکانات موجود استفادۀ بهینه نمایید؛ مثلا شما وسیله ای دارید که می توان آن را امانت گذاشت و مشکل مالی را حل کرد، این کار را بکنید و از فروش آن خودداری کنید.

یکی از مشکلات مردم همین است که تا فشار مالی به آنها وارد می شود وسائل خود را می فروشند. حتی الامکان قرض هم نکنید؛ در روایت است که تا می توانید - در این مورد - مهمان شوید؛ مثلاً مهمان پدر و مادر بشوید.

محور دوم برای رسیدن به مهارت موفقیّت در زندگی پایداری است.

پایداری یعنی مشورت برای برنامه ریزی و سازماندهی زندگی ، تا بقا به حرکت تبدیل شود. در این بحث باید به هشت نکته توجه کرد تا خلاقیّت که لازمۀ برنامه ریزی است بوجود آید:

۱- نیایش و دعا بعد از نماز . حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند : (( اگر به یک جمله هم باشد، دعا کنید.)) امام هادی (علیه السلام) می فرمایند : (( کسانی که این کار را بکنند خدای متعال به فضل و کرمش مجموعه ای از استعدادهای آنها را فعّال می کند.))- بحار۶۶/۲۲۷.

۲-تمرکز حواس ؛ یکی از راههای رسیدن به تمرکز ، توجّۀ کامل است . امام محمد باقر (علیه السلام ) می فرمایند : (( زندگی در چند کلمه خلاصه می شود؛ لحظۀ توجّه و توکّل ، لحظۀ به دنیا آمدن و لحظۀ از دنیا رفتن .))

گاهی یک توجّه باعث می شود شب قدر نصیب آدم شود. توکّل هم که مشخّص است .

۳- توانمندیهای خود را باور داشتن ؛ اگر از پنج هزار تا ده میلیون سلول مغز، یک سوم آن فعال شود می توانید دنیا را هم در علم تان نگه دارید. از ۱۸ میلیارد فایل حافظه تا الآن دو درصد آن استفاده شده است.

حضرت امام رضا (علیه السلام ) می فرمایند : (( خدا در مغز شما شئیی عضله ای، مانند بادام قرار داده - غدۀ هیپوفیز - که زنده ماندن و مردن شما در گرو آن است .)) بحار۴۴/۴۵و۱۲۵.

اگر شما ذرهّ ای از توانمندیهای این را استفاده کنید، تمام جهان را مدیریت می کنید.

۴- إنصاف ؛ عدم إنصاف مانع خلاقیت است. پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) فرموده اند: (( وقتی افراد با هم خصوصی و فامیل هستند، مراقب باشند تا در لابه لای گفتگوهایشان إنصاف را از دست ندهند.))

۵- همرنگ اجتماع نشدن ؛ نباید خود را همرنگ جامعه کنیم، چون ممکن است امکانات و شرایط زندگی افراد با ما متفاوت باشد . برنامه ریزی ها باید با وضعیت خودمان هماهنگ باشد. ما می توانیم از بزرگان الگو بگیریم، امّا نمی توانیم دقیقاً برنامۀ آنها را پیاده کنیم. صحیح زندگی کردن مشروط به همرنگی با دیگران نیست ؛ اساس رشد زندگی ، تفاوت های بین افراد است.

۶- عدم منفی نگری به اطرافیان در زندگی و روشها ؛ بعضی فقط آیۀ یأس می خوانند ! حتی اگر روایت هم برایشان بخوانند می گویند: نه، این طور نیست ، شاید روایت ضعیف است و... چنین افرادی خلاّق نمی شوند. انسان باید مثبت نگر و انعطاف پذیر باشد. منفی نگری خصلت آدمهای سست و بی اطلاع است. امام صادق ( علیه السلام ) می فرمایند : (( آدم مستضعف، استضعاف فکری دارد. ))

ضعف فکری، استضاف مالی، فرهنگی، سیاسی و... را بوجود می آورد. افراد منفی نگر در زندگی خود ضعف اطلاعاتی دارند. برای حلّ  مشکل ِمنفی نگری در خانواده می گویند: زن و مرد لیستی از خصوصیات مثبت یکدیگر را در ذهن خود ردیف کنند و هر چند وقت یکبار آن را ببینند. چون از دریچۀ مثبت می توان منفی ها را دفع کرد.

برخی ها هم به دلیل بی پولی و خصوصیات جسمانی خود، از دست یافتن به هدف ناامید و منفی گرا می شوند. در حالی که فکر، انسان را موفّق می کند. با فکر، پول می آید.امّا با پول، فکر نمی آید.

۷- نترسیدن از انتقاد دیگران ؛ اگر از انسان انتقاد نشود خلاّق نمی شود. انتقاد، اشتباهات را به ما تذکّر می دهد. البتّه انتقاد باید با حالت دوستی و در خلوت باشد. مگر اینکه امر به معروف اجتماعی ، که بحث دیگری است.

۸- تسلیم نشدن در برابر عادت؛ اگر انسان طبق عادت و رسوم خانوادگی بخواهد زندگی کند، بیچاره است. به عنوان نمونه آب خوردن بین غذا ،خوابیدن در ساعاتی که از خواب نهی شده است و حرف زدن هنگام عصبانیّت از عادت های غلط بین افراد است. 

  استاد رضا علی کرمی/   به نقل از دو هفته نامه افق حوزه/س۵ش۱۲۰/۸۵.۶.۲۰. 

کودک ۳ ساله

شناخت ظرفیت در کودکان

شناسای‍ی ظرفیت در کودکان از سنین سه سالگی است و باید ظرفیت های عقلی ، عاطفی ، عصبی و جسمانی را از دوران سه سالگی کودک تقویت کنیم تا بتوانیم در دوره های بعد ظرفیت ایمانی را در او ایجاد نماییم .

راه کارهای تقویت ظرفیت در کودکان عبارتند از :

1-) کودک این توانایی را دارد که با محیط خود ارتباط خوبی برقرار کند و این ارتباط قوی است ؛ ولی باید

رعایتم کن

۱- پدر و مادر در مقابل فرزند باید سه نکته را رعایت کنند :

- بهانه های آنها را پاسخ نگویند.

- با آنان زیاد سخن بگویند اما آنها را نصیحت نکنند چون باعث دوری از پدر و مادر می شوند.

- علایق جنسی و تفریحی آنان را بدون افراط و غیر مستقیم کنترل کنند.

۲- پیامبر اکرم ص می فرمایند:

  (زندگی تابع احساسات شما و احساسات هم تابع تفکر و اندیشه شماست.)

لذا بی توجهی به احساسات و عدم  کنترل تخیلات موجب ضعف برنامه ریزی و عدم آرامش در زندگی می شود. آرزوهای غیر منطقی و کنترل نشده مثل مواد مخدر انسان را شیفته خود

می کنند به حدی که شخص تنها به خودش می اندیشد.عدم کنترل آرزوها در بین خانم ها نسبت به آقایان بیشتر می تواند زندگی را تحت تاثیر مشکلات قرار دهد.

پرورش ظرفیت های انسان‍ی (3)

کودک چهار ساله از نظر عاطفی

1-) به کودکان هم سنّ خود علاقه دارد و دوست دارد با هم سنّ خود همکاری کند؛‌پس بهترین وسیله برای رشدش این است که متناسب با علاقه اش باشد.

 هم سنّ را نباید بهانه کرد ، صرفاً نگوئید که همسایه بچّه اش بی ادب است یا برادر و پسر عمویش بی ادب است نمی خواهد با او برود. بگردیم بچّه های با تربیت پیدا کنیم ؛ اگر پیدا نشد خودمان چند روز نظارت کنیم کافی است . یعنی اگر بچّه ها یک عمر با هم بدون تأثیر منفی بگذرانند ، بهتر است که آنها را در خانه با این cdهای بازی یا دستگاههای الکترونیکی تنها بگذاریم.

2-) احساس به خانواده اش شدیدتر از دوره های قبل می شود ، پس سنّ چهار سالگی سنّ مهد کودک نیست . در این سنّ بیش از 3 ساعت حضور در مهد کودک مضرّ می باشد. در آن 3ساعت هم باید مربی بتواند عواطفش را به کار گیرد و گرنه مضرّاست.

3-) احساس اطمینان به خود دارد ؛ پس مادر نباید دائماً مواظبش باشد و پیاپی بگوید به اینها دست نزن . بنابراین ما نباید اطمینانش را به بی اعتمادی به خودش تبدیل کنیم ؛ چون اراده که در این سنّ شکل و قوامش پایه ریزی می شود ، دچار مشکل خواهد شد . و نیز شجاعت و امید که در این سنّ شکل می گیرد ، در این صورت دچار مشکل میشود.

4-) از اشخاص ناشناس ، حیوانات و صداها می ترسد؛ لذا در این سنّ ما نباید داستان بافی کنیم ،سه نکته باید رعایت شود:

الف- به دروغ شخص دیگری را جا نزنیم ، یعنی واقعیت را تغییر ندهیم چون دروغ گویی پایه ریزی می شود.

ب- نسبت به این که ترسیده ، واکنشی نشان ندهیم ؛ چون هنوز امید در وجودش است ترسو نمی شود.

ج- نسبت به حیوانات جدید و یا حیواناتی که می توانیم فعّالش کنیم که با آن روبرو شود بگذاریم آرام آرام با اینها روبرو شود تا واقعیت های جهان هستی را بفهمد و اگر آن حیوان واقعی در دست نیست می توانیم از عروسکش استفاده کنیم .

5-) محرک های خارجی ، کودک چهار ساله را دچار دگرگونی عاطفی می کند ؛ مثلاً ریشه حسادت که در این سنّ اتفاق می افتد به خاطر محرکهای خارجی است؛ یکی از محرک های خارجی حسادت مقایسه های بین افراد است. یعنی والدین برای این که کودک را تحریک به سکوت یا کار بکنند با کودکان دیگر مقایسه می کنند و این کار حسادت برانگیز است.

استاد دکتر رضا علی کرمی / مسجد اعظم قم / به نقل از افق حوزه س6ش176ص6/12. 11. 1386.

پرورش ظرفیت های انسان‍ی(4)

 کودک چهار ساله از نظر اجتماعی

۱

)- به بازی های گروهی علاقه دارد.

حضرت علی

علیه السلام می فرمایند: علت اینکه کودک در این سن نیاز به بازی های اجتماعی دارد این است که بایستی رفتارهای مختلف را تجربه کند و آن رفتارهایی که باید از ذهنش خارج بشود در این سن - چون مطیع است - راحتر بیرون می رود .

به سن بالاتر اگر بیاید یا می برد یا تسلیم می شود؛ که هر دو خطرناک است . اینها در پسر و دختر مشترک است؛ و دراحادیث هم، بازی پسر و دختر تا پنج سالگی را تفکیک نکردند،

ولی بعد از پنج سالگی

تقویت رضایت از زندگی

کم سپاسی 

طبق بیان گهربار امیرالمومنین علیه السلام که می فرمایند:  

(( آرزوهای طولانی  لذت نعمت هایی که در اختیار دارید را از بین برده و شما را وادار به کم سپاسی می کند.)) 

باید گفت : 

یکی از راههای مهم تقویت احساس رضایت مندی از زندگی لذت بردن از آنچه که در اختیار

داریم می باشد.

راه دیگر تقویت رضایت از زندگی عدم مقایسه بین نعمت های خود با نعمت های  دیگران است

 چرا که این مقایسه موجب بی توجهی شخص نسبت به استعداد و توانایی خودش می گردد. 

معمولا انسانهای شکست خورده از سه ویژگی برخوردارند: 

۱- یکی اینکه از شکست ها تاثیر منفی گرفته اند

۲- و دیگر اینکه از توکل درس نگرفته اند

۳-  و در نهایت آنچه که در اختیار دارند را به خوبی نمی شناسند. 

خنده رو

رفتارهای پیشگیرانه 

کمال در سایۀ تقوا حاصل می شود ونتیجۀ تقوا آرامش روحی و روانی است .

خداوند در آیۀ 55 سورۀ انعام ، تقوا را نتیجۀ رحمت خود می داند . لذا وقتی که انسان به کمال رسید به جایی می رسد که خداوند رحمتش را بر او نازل می کند .

خداوند درآیۀ 25 سورۀ مائده می فرماید :

تقوا وسیلۀ قبولی عمل است. پس وقتی به کمال رسیدیم همۀ اعمال ما مورد قبول خواهد شد .

یکی از ثمرات رسیدن به کمال این است که در مسائل مادی زندگی دغدغه و دلشوره نخواهیم داشت بلکه در آرامش کامل هستیم .

در این عصر ماشینی که انسانها نوعاً از ترس و ناامیدی درگیریهای لفظی در خانه و بیرون خانه و اماکن عمومی رنج می برند و نتیجۀ این معضلات عصبانیت، درگیری، فرار از خود و دیگران می باشد و این گونه اشخاص همیشه عصبانی و اخمو هستند ، باید بیش از گذشته به آموزه های دینی توجّه شود که ما را به خنده رویی سفارش کرده اند .

پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله می فرمایند : مؤمن چند صفت دارد یک صفتش این است که

 خنده رو می باشد.

خداوند در آیۀ 2 سورۀ طلاق به مؤمن وعده داده که او هرگز در بن بست قرار نمی گیرد.

و در آیۀ 94 سورۀ بقره نیز می فرماید: من مؤمنین را حمایت می کنم.

در آیۀ 68 سورۀ آل عمران هم می فرماید: من ولی و سرپرست مؤمنین هستم.

شخصی که به کمال برسد برای او ثمراتی خواهد بود ، آرامش دارد، در سایۀ آرامش به عبادت می پردازد ، شاداب و سر حال است . صابر و با حوصله است ، منصف است ، تغذیۀ او در کمال آرامش و آسایش خواهد بود و زندگی بر او فشار نمی آورد.

 برای اینکه خودمان آرامش داشته باشیم ، باید تلاش کنیم دیگران را به آرامش دعوت کنیم ، همچنین اضطراب نداشته باشیم که نتیجۀ عکس خواهد داد.

اضطراب مضرات متعددی دارد. کسی که اضطراب دارد دیر خوابش می برد ،‌ هنگام حرف زدن زود عصبانی می شود و زود قهر می کند.

بهترین راه حل برای جلوگیری از ناهنجاریهای اخلاقی در خانواده رفتارهای پیشگیرانه است.

گاهی بانوان به غلط و به قول خودشان برای دلربایی از همسرشان و جذب او ، رو به بعضی ابزارها می آورند که هیچ کدام درست نیست؛ مثلاً سکوت یا قهر کردن و اعمال فشار از جمله زدن بچّه و فریاد زدن بر سر بچّه برای جلب توجّه شوهر یا نشان دادن عصبانیت خود یا خود را به مریضی زدن و یا پرخاشگری و ... ؛

 هیچ کدام از اینها جوابگو نخواهد بود چرا که بین زن و مرد  تفاوت های گفتاری و رفتاری و گیرایی بسیار وجود دارد و اسلام چیزی غیر از این رفتارها را گفته است.

امام علی علیه السلام می فرمایند: رفاقت و دوستی کلید موفقیت است .

 بر خلاف آنچه بانوان این گونه اعمال را سیاست تلقی می کنند .

حضرت امیر علیه السلام می فرمایند:

 مهمترین رکن سیاست ، بکار گیری دوستی است .

احترام ، اوّلین گام در اعتماد سازی است . خود اعتماد هم اطاعت را به دنبال می آورد و اطاعت هم آرامش را به دنبال دارد، لذا چون آرامش دارد، شاد نیز می باشد و به دنبال آن موفقیت می آید.

پیامبر صلی الله علیه وآله برای تفاهم زن و شوهر راهکار خوبی ارائه کرده اند و می فرمایند:

زن و مردی که در کنار هم بنشینند و با آرامش ، سؤال و جواب را به موقع انجام بدهند ،

ثواب 70 سال عبادت را خواهند برد .

حضرت پیامبر صلی الله علیه وآله در جای دیگر می فرمایند : نشستن زن و مرد در کنار هم

و با محبّت صحبت کردن ، در پیشگاه خدا محبوبتر از اعتکاف در مسجد النبیّ است .

امام رضا علیه السلام نیز در نهی از مجادله و تنش های بین زن و شوهر می فرمایند:

(( کسی که به آبروی خود علاقمند است ، در مقابل سؤالات همسرش مجادله نمی کند

 و در واقع ستیزه جویی نمی کند ؛

 اگر هم بخواهد کاری را انجام بدهد از راه آرامش این کار را انجام می دهد.)) 

 استاد دکتر رضا علی کرمی / مسجد اعظم قم / دی ماه 1386. 

شبه ناک

رشد ظروف2

۱-  از غذاى زیاد خوردن در شب خوددارى نمایید.

زیرا انسان‌ها وقتى با شکم پر مى‌خوابند سه مشکل پیدا مى‌کنند:

  الف - اشکال در نطفه، چنانچه نطفه‌اى با شکم پر بسته شود، آثار تخریبى براى این ظرفیت‌ها دارد.

ب - موجب مى‌شود انسان جاذبه و دافعه زمین را درست دفع و جذب نکند.

ج - از نظر رشد عقلى و استعدادها دچار مشکل مى‌شود ، از جمله این‌که حافظه را از دست مى‌دهد.

براى فعال‌شدن حافظه سه راه وجود دارد:

* تمرین و ممارست

** تغذیه سالم و صحیح

*** خواب و استراحت کافى در شب.

۲-  از تغذیه شبه‌ناک و حرام پرهیز کنید.

استاد کرمی/مسجد اعظم قم/تابستان۸۸. 

بازخورد

عواملی که سبب می شود بچه روزی در مقابل مادر بایستد:

1- اینکه مادر در مقابل کودک بیش از دو بار به شخصیت پدر بی احترامی کند.

2- اینکه مادر با پرخاش با پدر صحبت کند.

3- اینکه در مقابل کودک از پدر غیبت کند.

نقش ما با ما

چند نکتۀ باریک 

1- اگر با سخنانمان کسی را ناراحت کنیم، ستم کرده ایم.

2- اگر مانع شادابی دیگران شویم، ستم کاریم.

3- امام صادق علیه السلام : مرد وزنی که با زبانشان یکدیگر را بیازارند نماز ، روزه ، حج و... آنها قبول نیست.

4- قبل از حل مشکلات دیگران به مشکلات خودتان فکر کنید.

5- علامه طباطبایی ره: اگر کسی به شانس معتقد باشد مشرک است.

6- خودمان به دیگران می آموزیم که چگونه با ما رفتار کنند.

7- قبل از آنکه از دیگران شکایت کنید به رفتار خودتان شکایت کنید. 

منبع: سلسله مباحث استاد کرمی / مسجد اعظم قم.  

منفی پشت منفی

 پیامبراکرم صلی الله علیه واله می فرمایند: 

(( اگر زیبایی زنی تو را به شگفت آورد ، اگر همسرت آن زیبایی را ندارد ، بگرد ببین در وجودش چه زیبایی دارد ، بعد آن را در ذهن و زبانت بیاور، آن چیزی می بینی که می خواستی.))  

وجود مبارک امام صادق علیه السلام می فرمایند:  

(( لیستی از خوبی های همدیگر را تهیه کنید ، آنها را مرور کنید . امان از آن روزی که منفی های یکدیگر، ذهن شما را مشغول کند ، هر روز منفی پشت سر منفی در همسرت می بینی.))  

سلسله مباحث اسلام ومهارتهای زندگی / حجت الاسلام استاد دکتررضاعلی کرمی/ مسجد اعظم قم/زمستان86.